27 czerwca 2012 r. w Muzeum AK odbyło się spotkanie z Mają Baczyńską, reżyserką, autorką scenariusza i współproducentką filmu dokumentalnego "Miła, padnij!" (2012). Obraz ten prezentowany był publicznie zaledwie kilkakrotnie, a w Krakowie można go było zobaczyć po raz pierwszy. W muzealnej auli zgromadzili się Kombatanci, działacze społeczni oraz inne osoby zainteresowane historią najnowszą. Sylwetkę reżyserki przedstawił zebranym Artur Jachna, pracownik merytoryczny Muzeum Armii Krajowej, który prowadził spotkanie. Po tym słowie wstępnym głos zabrała M. Baczyńska, która powiedziała o swym dziele m.in.: "Jest to portret mojej babci, Teresy Lewtak-Stattler z domu Szuch, która zmarła w 2009 r. […] Osoby, które zobaczymy w filmie to: pani Zofia Łazor ps. "Zojda" z batalionu Parasol, która była koleżanką szkolną mojej babci, […] Arkadiusz Matejkowski ps. "Tofek", czyli towarzysz z Powstania […], moja mama, czyli córka mojej babci, jako osoba która była z moją babcią do końca [Bogna Lewtak-Baczyńska - przyp. AJ], również opowiada o tym ostatni etap życia mojej babci. To co jest ważne w tym filmie, to to, że stworzyli go ludzie młodzi, studenci i absolwenci uczelni artystycznych nie tylko z Warszawy, bo też z Gdańska i z Łodzi. Jest to nasze wspólne dzieło, które się obyło całkowicie bez dofinansowania zewnętrznego, jedynie własnym sumptem. Wszyscy ci młodzi ludzie, którzy będą wymienieni w napisach włożyli bardzo dużo pracy w ten film. Myślę, że po prostu ta idea uwiecznienia życia kogoś wartościowego i zarazem uwiecznienia (ponieważ znaczna część filmu dotyczy młodości mojej babci) młodości tak tragicznej, myślę bliskiej tak każdemu z Państwa [tutaj reżyserka skierowała swą wypowiedź do zebranych na auli Kombatantów], sprawiła że ci wszyscy młodzi ludzie zdecydowali się w ten projekt wejść. Bardzo tutaj nas wsparli patroni medialni, czyli Muzeum Powstania Warszawskiego, Fundacja Filmowa Armii Krajowej, Fundacja Nasza Przestrzeń z Gdańska, Akademickie Radio Kampus, Magazyn Historyczny "Mówią Wieki" oraz portal filmowy Cinema.pl jak również Radio Wnet, które patronuje dzisiejszemu pokazowi […]. Teraz Muzeum Armii Krajowej, które zaprosiło nas. To jest dla nas ogromne wsparcie. Bardzo chcieliśmy pokazać ten film w tym miejscu".

Bezpośrednio przed projekcją Maja Baczyńska podzieliła się z zebranymi kilkoma refleksjami tyczącymi się bezpośrednio swojej babci sportretowanej w filmie "Miła, padnij!". Odwołała się przy tym do wspomnień Teresy Lubomiry Lewtak-Stattler z domu Szuch pt. "Warszawskie dzieci pójdziemy w bój... Od ‘Parasola’ do ‘Żubra’" (Warszawa 2004). Fragmenty książki zostały użyte w filmie, podobnie jak liczne dokumenty archiwalne i fotografie. Maja Baczyńska powiedziała: "Tak jak moja babcia pisała w tej książce, skromnie myślę, nie miała nigdy inklinacji na bohatera. Myślę, że mimo iż pisała, że nie ma tych inklinacji, to jednak wykazywała się taką postawą, którą i mi przekazała. Ja dorastałam w atmosferze pewnych wartości, idei i mam nadzieję, że ten film chociaż trochę przekazuje te wartości i te emocje, oczywiście pod rozwagę, a nie narzucając nic nikomu. Chciałabym, żeby to spotkanie było dedykowane nie tylko temu filmowi, nie tylko autorom tego filmu, którego ja akurat jestem reżyserem, nie tylko mojej babci […], ale również wszystkim osobom, które przeżyły swoje tragedie w czasach wojny i po wojnie, które wykazywały się wartościowymi postawami w trudnych sytuacjach życiowych. Dziękuję bardzo i jeszcze raz zapraszam na film, jeszcze raz dziękując Muzeum Armii Krajowej za możliwość tego spotkania".

Teresa Lubomira Lewtak-Stattler z domu Szuch (1929-2009). Była harcerką Szarych Szeregów. Od sierpnia 1943 r. używając pseudonimów "Znicz" i "Mirka" wchodziła w skład oddziału do zadań specjalnych Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej - "Agat", "Pegaz". W wieku czternastu lat brała udział w zamachu na kata Warszawy E. Brauna. Pod pseudonimem "Miła" była łączniczką sztabu zgrupowania mjra "Żubra" w Powstaniu Warszawskim. Walczyła na Żoliborzu w Obwodzie II AK płk. Mieczysława Niedzielskiego "Żywiciela". We wrześniu 1944 r. odniosła rany i kontuzje, a potem jako niemiecki jeniec wojenny znalazła się w Stalagu XIA Altengrabow/Gros Lubars a następnie w Stalagu VI C Oberlangen. Teresa Lewtak-Stattler została odznaczona: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym oraz Krzyżem Zasługi dla ZHP wraz z Rozetą z Mieczami. Uhonorowano ją również Odznaką Weterana Walk o Niepodległość, Odznaką Batalionu Parasol oraz Odznaką Pamiątkową "Akcji Burza".

Maja Baczyńska jest absolwentką Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina oraz Akademii Filmu i Telewizji w Warszawie. Gra na kilku instrumentach, śpiewa, pisze wiersze i artykuły publicystyczne na tematy muzyczne. Na swoim koncie ma spektakl poetycko-muzyczny do własnych tekstów pt. "Czas Dziwnotworów". W dorobku reżyserki znajduje się kilka etiud filmowych (m.in. "Dłonie, "Wieczne nastroje") oraz prezentowany w Muzeum Armii Krajowej dokument "Miła, padnij!".

tekst Artur Jachna
fot. Karol Kowalski