W niedzielę 2 września na Polanie Kałużówka kilkaset osób uczciło pamięć żołnierzy 5 Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej w 68. rocznicę jednej z największych bitew w Polsce południowo-wschodniej stoczonej podczas akcji "Burza". Odprawiono uroczystą mszę św. koncelebrowaną za dusze poległych za Ojczyznę. Po odczytaniu apelu poległych delegacje kombatantów, władz samorządowych i parlamentarzystów oraz licznych organizacji złożyły kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym żołnierzy Armii Krajowej poległych w akcji "Burza".

Szczególnymi gośćmi tych obchodów są Żołnierze Armii Krajowej Obwodu Dębica oraz ich rodziny. Po Mszy Św. Przemawiał syn dowódcy Zgrupowania mjr. Adama Lazarowicza "Klamry" - Zbigniew Lazarowicz oraz Kpt. Jerzy Krusenstern i ppłk Kazimierz Kemmer - uczestnicy bitwy.

Na polanie Kałużówka, co rok, w rocznicę bitwy, odbywają się uroczystości patriotyczne ku pamięci tych, którzy walczyli w obronie ojczyzny, ze względu na przypadające wakacje, uroczystości są przesuwane na początek września, aby umożliwić udział w nich młodzieży szkolnej. Uroczystość zorganizowało Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych AK Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Dębicy, Koło Terenowe ŚZŻAK w Dębicy, Powiat Dębicki, Powiat Ropczycko - Sędziszowski, Miasto i Gmina Pilzno, Gmina Dębica, Miasto Dębica, Lasy Państwowe - Nadleśnictwo Dębica, Zespół Szkół w Gumniskach, Komenda Powiatowa Policji w Dębicy, Hufiec ZHP Dębica, parafia p.w. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej w Gumniskach i parafia p.w. Św. Jadwigi z Dębicy.

Po zakończeniu uroczystości wszyscy obecni zostali zaproszeni na żołnierską grochówkę, a młodzież prosiła uczestników bitwy o podzielenie się z nimi wspomnieniami.

Obwód Armii Krajowej Dębica podczas akcji "Burza" został podzielony na trzy rejony walki. W okolicach Sędziszowa Małopolskiego i Ropczyc utworzono I zgrupowanie, II w rejonie Dębicy, a III w rejonie Pilzna. Najcięższe walki stoczyło dębickie zgrupowanie w czasie bitwy na Kałużówce, która rozegrała się 23 - 24 sierpnia 1944. Właściwą bitwę poprzedził całodobowy atak artylerii niemieckiej rozpoczęty rankiem 23 VIII 1944 r. Wczesnym świtem 24 VIII oddziały niemieckie uderzyły na obóz II zgrupowania na polanie Kałużówka. Żołnierze 5 PSK AK pod dowództwem mjr. Adama Lazarowicza "Klamry" kilkakrotnie odparli ataki wroga. Po całodniowej walce, w godzinach wieczornych, niemieckie oddziały wycofały się z rejonu polany. Bitwa na Kałużówce, w opinii historyków, należy do największych, choć niedocenionych walk stoczonych przez Armię Krajową w Podokręgu AK Rzeszów w czasie "Burzy".

tekst i fot. Małgorzata Koszarek

**********

Informacja o Uroczystościach w tygodniku "Obserwator Lokalny" Dębica, Pilzno, Brzostek, Czarna, Jodłowa, Żyraków, nr 36 (628) z 8 IX 2012 r., plik pdf >>>