23 maja 2014 r. w Muzeum Armii Krajowej odbyła się promocja nowego wydania książki Jana Karskiego pt. "Tajne Państwo". Gościem specjalnym był prof. Andrzej Chwalba. Spotkanie poprowadził Kamil Janicki z Wydawnictwa Znak.

Spotkanie rozpoczął redaktor Kamil Janicki, wyjaśniając, w czym tkwi fenomen książki Karskiego. Obecnie nowe wydanie sprzedaje się w tysiącach egzemplarzy. Opublikowane w 1944 r. "Tajne Państwo" sprzedało się w 360 000 egzemplarzy, stając się bestsellerem w USA. Autor został uznany przez Amerykanów za jednego z najważniejszych polskich bohaterów.

Prof. Chwalba przybliżył zebranym postać Jana Karskiego. Podkreślił, że chcąc poznać motywację jego postępowania podczas II Wojny Światowej, trzeba cofnąć się do lat jego dzieciństwa i młodości. To właśnie wychowanie II RP nauczyło go szacunku do państwa jako instytucji i wybranego przez społeczeństwo prezydenta. Szanował Żydów, których uważał za pełnoprawnych obywateli. Będąc świadkiem eksterminacji narodu żydowskiego, nie mógł milczeć. To samo czynili też inni ludzie z wielu państw europejskich, informując świat o zbrodniach. Niestety świat milczał.

Redaktor zwrócił uwagę na charakter książki Jana Karskiego. Pokazuje ona inne i zarazem mniej znane oblicze Armii Krajowej. Do dziś Amerykanie są pod wrażeniem zaradności i talentu organizacyjnego Polaków.

W toku dyskusji nad problematyką prezentowanej książki pojawiła się kwestia warsztatu autora. Redaktor podkreślił, że według założenia Karski nie miał pisać książki - całymi dniami po prostu dyktował z pamięci tekst dwujęzycznej sekretarce. Po otrzymaniu manuskryptu jego agent uznał jednak, że materiał jest już gotowy do opublikowania. Prof. Chwalba skoncentrował się na umiejętnościach Karskiego. Legendarny Kurier był człowiekiem obdarzonym niesamowitą pamięcią, z przygotowaniem humanistycznym. Niewykluczone również, że korzystał z pomocy innych osób lub otrzymał jakieś materiały. Redaktor przyznał, że Karski został oszukany na swojej książce, ponieważ spora kwota pieniędzy trafiła do jego agenta. Mimo tego, dla autora dzieło stanowiło przede wszystkim dalszą część jego misji.

24 maja 2014 r. odbyła się projekcja dwóch filmów związanych z postacią Jana Karskiego. "Emisariusze" w reż. A. Wolskiego to dokument poświęcony misjom trzech polskich kurierów działających podczas II Wojny Światowej. Bohaterami filmu byli: Jan Karski, Jan Nowak-Jeziorański oraz Jerzy Lerski. Natomiast "Posłaniec z piekła. Historia Jana Karskiego" w animacji N. Adams jest animowanym komiksem, który w ciekawy sposób ukazuje misję polskiego kuriera.

Projekcje filmów zorganizowane zostały w ramach Roku Jana Karskiego we współpracy z Muzeum Historii Polski.

tekst Anna Jędrzejczyk