3 lipca 2012 roku w Muzeum Armii Krajowej odbyło się spotkanie dotyczące 51. pułku piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego w Brzeżanach. Prelekcję na ten temat wygłosił Janusz Niedziałek, a wspomnieniami związanymi z Brzeżanami podzieliła się z zebranymi pani kpt. AK Irena Wesołowska.

Irena Wesołowska opowiedziała o Brzeżanach, jak się wyraziła: "swojej utraconej małej Ojczyźnie". Opowieść zilustrowała zdjęciami z tego kresowego miasta. Przypomniała, iż urodził się tam m.in. marszałek Edward Rydz-Śmigły - przed jego domem znajduje się obecnie napis sławiący "bohaterów UPA".

Następnie Janusz Niedziałek, syn oficera 51. ppSK zapoznał zebranych z historią pułku: od początków jego formowania we Włoszech w 1918 r. po kampanię wrześniową. Wiosną 1919 r. oddział (jeszcze jako 9. Pułk Strzelców Pieszych) dotarł do Polski i wziął udział najpierw w walkach z Ukraińcami, a następnie z bolszewikami. Na pamiątkę walk pod Rudnicą 27 maja 1920 r. dzień ten obchodzono w II RP jako święto pułkowe. W okresie pokojowym 51. ppSK stacjonował w Brzeżanach. We wrześniu 1939 r. pułkiem dowodził ppłk August Emil Fieldorf, późniejszy dowódca Kedywu Armii Krajowej i organizacji NIE, którego imię nosi Muzeum AK. 9 września walczący w ramach 12. Dywizji Piechoty pułk został rozbity w okolicach Iłży przez niemiecki korpus zmechanizowany.

Prelegenci opowiedzieli również o działalności Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych, które działa w Iłży i kultywuje tradycje Strzelców Kresowych.

tekst Przemysław Wywiał
fot. Karol Kowalski