Otwarcie wystawy broni z kolekcji dr. S. Wcisło
admin 2013-02-14
Zbiory Muzeum AK obejmują niemal 7000 muzealiów oraz ponad 12000 archiwaliów. Są to w większości dary Kombatantów i ich rodzin. Wśród eksponatów znajduje się znacząca ilość broni różnych typów. Część jest prezentowana na ekspozycji stałej "Polskie Państwo Podziemne i jego siły zbrojne", otwartej 27 września 2012 r. Wyróżnia się tutaj tzw. Kolekcja Bieżanowska, na którą składa się ok. 60 sztuk broni palnej kompanii "Łan", batalionu "Mrówka" 12 pp. AK. Została ona ujawniona w 1997 r. przez Stanisława Wcisło ps. "Junak", "Grom" (1917-2006), w czasie okupacji żołnierza placówki AK w Bieżanowie. Teraz druga część zbiorów Stanisława Wcisły, tzw. Kolekcja Kanadyjska, znalazła należne jej miejsce. Fundator, ze względów politycznych, zmuszony został do emigracji. W początkach lat pięćdziesiątych osiadł w Kanadzie, gdzie pracował jako prawnik. Był człowiekiem wielkiej pasji - kolekcjonerem broni palnej oraz starannie dobieranych dzieł historycznych i filozoficznych. Spuścizna ta została przekazana do Muzeum AK, a teraz stała się w pełni dostępna dla zwiedzających. W dniu 71. Rocznicy przemianowania Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową, 14 lutego 2013 r. w auli w Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa "Nila" odbyło się spotkanie kombatantów i innych zaproszonych gości. Tematem przewodnim była Kanadyjska kolekcja broni dra Stanisława Wcisło. Zbiór liczy ponad 200 egzemplarzy broni długiej i krótkiej, wyprodukowanej od drugiej połowy XIX w. do połowy XX w. W większości są to unikaty, którymi mogą poszczycić się nieliczne placówki muzealne w kraju. Zainaugurowano też oddanie do użytku dwóch wirtualnych stanowisk karabinów przeciwpancernych Ur wz. 35. Karabiny te użyto w walkach podczas wojny obronnej 1939 r. i doskonale spełniły swoje zadanie, niszcząc wiele czołgów i wozów bojowych niemieckich i sowieckich. Całość uzupełnia, pokazana po raz pierwszy, kolekcja guzików urzędniczych, wojskowych i związanych z formacjami paramilitarnymi z całego świata, zgromadzona przez Stanisława Filusa. Spotkaniu przewodniczył Kazimierz Barczyk, Przewodniczący Rady Muzeum AK a zarazem Przewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego. Uroczystość rozpoczęła się odśpiewaniem hymnu, a następnie Kazimierz Barczyk powitał zebranych oraz krótko scharakteryzował ostatnie dokonania Muzeum, wspominając m.in. wysoką frekwencję na ekspozycji stałej a także kolejne nagrody jakimi wyróżniono koncepcje i wykonanie renowacji budynku. Nawiązał ponadto do osoby Dra Stanisława Wcisły i jego zbiorów zgromadzonych w Muzeum. Za stołem prezydialnym - oprócz prelegentów - zasiedli: mjr Jerzy Krusenstern, prezes Oddziału Krakowskiego Światowego Związku Żołnierzy AK, sekretarz Fundacji Muzeum Historii AK oraz dr Barbara Turlejska - zastępca dyrektora Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Krakowa - reprezentująca prof. Jacka Majchrowskiego, Prezydenta Krakowa, a także przedstawiciele rodziny Dra Stanisława Wcisły. Cykl przemówień rozpoczął gen. dyw. dr Jerzy Biziewski, dowódca 2. Korpusu Zmechanizowanego. Generał odczytał list Beaty Oczkowicz, Podsekretarza Stanu ds. Infrastruktury w Ministerstwo Obrony Narodowej, a następnie zwrócił się z osobistym słowem do Kombatantów. Podkreślił znaczenie osoby Stanisława Wcisły, jako postaci symbolicznej dla pokolenia Niezłomnych, tych którzy nie zgodzili się na okupację ziem polskich przez Niemców i Sowietów. Jako następny głos zabrał Maciej Nowak - I sekretarz w Departamencie Ameryki MSZ. Reprezentował on Bogusława Winida, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, którego list skierowany do Kombatantów odczytał. Podsumowując, Kazimierz Barczyk podkreślił wielką pomoc, jaką w sprowadzeniu daru do Polski odegrało Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Przedstawiciel rodziny Fundatora z kolei przybliżył zebranym postać Stanisława Wcisły jako osoby prywatnej. Następny przemówił Piotr Makuła, pracownik Muzeum AK i kurator inaugurowanej wystawy. Rozpoczął od charakterystyki dra Wcisły, a potem przystąpił do syntetycznego omówienia zbiorów, które znalazły swoje miejsce na I piętrze budynku przy ul. Wita Stwosza 12 w Krakowie. Kolekcja liczy 193 sztuki broni długiej, 49 egzemplarzy broni krótkiej, kilkanaście bagnetów, a także hełmy i niewielkie elementy żołnierskiego ekwipunku. Na wystawie znalazła się przede wszystkim broń strzelecka oraz bagnety. Piotr Makuła wyjaśnił zasady, zgodnie, z którymi eksponaty zostały uporządkowane w poszczególnych gablotach. Omówił najczęściej występujące, nie zapominając o ciekawostkach, dotyczących nietypowych egzemplarzy. Tadeusz Żaba, Zastępca Dyrektora Muzeum AK, uzupełnił wypowiedź adiunkta Makuły. Podziękował wszystkim środowiskom skupionym wokół placówki, zapraszając jednocześnie na krakowskie obchody Dnia Żołnierzy Wyklętych. Spotkanie w auli zakończyło się wypowiedziami Kombatantów, po których goście Muzeum zwiedzili nową ekspozycję. Kpt. dr Dionizy Smyk, przewodniczący Małopolskiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych, podziękował władzom Muzeum za przygotowanie nowej ekspozycji. Nawiązał też m.in. do trudności w uzbrojeniu, jakie miały oddziały partyzanckie w okresie II wojny światowej. Jako drugi z weteranów AK, głos zabrał ostatni żyjący uczestnik walk w rejonie Łysiny we wrześniu 1944 r., por. Zbigniew Łodziński ps. "Niedźwiedź". Mówił on o różnych typach broni używanych osobiście w czasie działalności partyzanckiej. Wspomniał o walkach z Niemcami stoczonych na stokach Kamiennika 12 września 1944 r. przez żołnierzy AK obwodu "Murawa". Wernisaż wystawy Kanadyjska kolekcja broni dra Stanisława Wcisło, uświetnił występ dwóch pań z współpracującego z Muzeum kwartetu smyczkowego Airis Quartet: Grażyny Zubik (skrzypce) i Katarzyny Detko (wiolonczela).
tekst Artur Jachna
fot. Karol Kowalski
*********
Pismo Bogusława Winida, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, plik pdf >>>
Pismo Beaty Oczkowicz, podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, plik pdf >>>
**********