6 listopada 2014 r. w auli Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa "Nila" w Krakowie odbyło się spotkanie z Panem Józefem Belskim, połączone z promocją albumu jego autorstwa pt. "Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka 22 lipca - 12 sierpnia 1944".

Pochodzący z Baranowa w gminie Skalbmierz, Józef Belski pełni funkcję prezesa koła Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej w Kazimierzy Wielkiej. Jest znanym w okolicy społecznikiem, a zarazem pisarzem i poetą - regionalistą, autorem wielu artykułów w prasie lokalnej. Jako zapalony myśliwy napisał monografię "50 lat Koła Łowieckiego Diana w Kazimierzy Wielkiej". Jest współautorem książek: "Kazimierza Mała" oraz "Bohaterscy Obrońcy Skalbmierza. Informator biograficzny uczestników obrony pacyfikowanego miasta w dniu 5 sierpnia 1944 roku".

W związku z obchodami 70. Rocznicy Powstania Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 r., Józef Belski opracował i przygotował do druku album historyczny, do którego materiał gromadził przez około 30 lat. Zebrał w tym czasie obfitą literaturę przedmiotu, ok. 50 relacji świadków tamtych wydarzeń oraz ok. 300 zdjęć. Część z zawartych w zbiorze fotografii została zaprezentowana publicznie po raz pierwszy. Opatrzone zostały one stosownym komentarzem, co w wypadku tego typu wydawnictw, wcale nie jest regułą. Na album składają się ponadto: kalendarium, biogramy najważniejszych postaci oraz lista poległych i pomordowanych. Uzupełnione zostało ono szeregiem utworów poetyckich. Omówione zostały również cywilne struktury Polskiego Państwa Podziemnego na obszarze Rzeczpospolitej Partyzanckiej.

Warto w tym miejscu wyjaśnić, iż - stosunkowo mało znana osobom pochodzącym spoza regionu walk - Rzeczpospolita Partyzancka powstała na przełomie lipca i sierpnia 1944 r., kiedy obszar o powierzchni ok. 1000 km2 został przejściowo wyzwolony spod okupacji niemieckiej. Terenem wolnym od wpływu okupanta stał się na kilka tygodni cały ówczesny powiat pińczowski i wschodnia część powiatu miechowskiego. Jednymi z najważniejszych ośrodków Rzeczpospolitej Partyzanckiej były położone na północ od Krakowa miasteczka Kazimierza Wielka i Proszowice.

Spotkanie z Józefem Belskim można podzielić na dwie części. W pierwszej Autor opowiadał na temat genezy albumu, o tym jako zainteresował się tą tematyką a następnie rozpoczął zbieranie materiałów oraz - początkowo nieśmiało - pisać pierwsze artykuły do prasy lokalnej i regionalnej. Omówił dokładnie zawartość albumu na tle dziejów Rzeczpospolitej Partyzanckiej i jej upamiętnienia. Odwołał się przy tym do kilku zagadnień, podnoszonych już na innych spotkaniach rocznicowych i w dyskusjach historycznych o dziejach 106 Dywizji Piechoty Armii Krajowej, działającej na omawianym obszarze, m.in. do kwestii dowództwa, formacji innych niż AK oraz pomocy dla pacyfikowanego Skalbmierza w postaci sowieckich czołgów, które nadjechały spod Wiślicy. J. Belski podkreślił też charakter edukacyjny książki albumowej. Miała być ona kompendium, zbiorem tego co najważniejsze, a zarazem bogato ilustrowaną, a przez to łatwą w recepcji kroniką tamtych wydarzeń.

W drugiej części spotkania odbyła się dyskusja, w której wypowiadali się świadkowie tamtych czasów, z Panem kpt. Antonim Sieleckim na czele oraz rodziny bohaterów tamtych dni. Na sali była m.in. wnuczka gen. bryg. Bolesława Michała Nieczuji Ostrowskiego, dowódcy 106 Dywizji Piechoty Armii Krajowej, Pani Ewa Kruc. Warto dodać, iż w spotkaniu, oprócz osób z Krakowa i najbliższych okolic, wzięła udział kilkunastoosobowa grupa osób z koła Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej w Kazimierzy Wielkiej.

tekst i fot. Artur Jachna