Uroczystości patriotyczne na Kałużówce

admin 2013-09-03

1 września 2013 r. w 74. rocznicę wybuchu II wojny światowej i 69. rocznicę akcji "Burza" oraz bitwy na Kałużówce odbyły się uroczystości patriotyczno - religijne, będące wyrazem hołdu i pamięci dla poległych. Do udziału w obchodach, zaprosili Żołnierze Armii Krajowej Obwodu Dębica oraz Komitet Organizacyjny Obchodów.

Kałużówka to miejsce gdzie w czasie II Wojny Światowej podczas Akcji "Burza" oddziały AK obwodu Dębickiego stoczyły największą bitwę partyzancką w Polsce południowo-wschodniej. Oddziałami dowodził mjr Adam Lazarowicz "Klamra", nauczyciel, przed wojną kierownik szkoły w Gumniskach. Do rozpoczęcia akcji "Burza" w gumniskiej szkole znajdowało się dowództwo AK Obwodu Dębica.

W uroczystościach wzięli udział już nieliczni jej uczestnicy, w tym mjr Jerzy Krusenstern ps. Tom - Prezes Oddziału Krakowskiego ŚZŻ AK, równocześnie Wiceprezes Fundacji Muzeum Historii Armii Krajowej wraz ze swoim kolegą, z kompanii obwodowej 5 psk AK kpt. Mieczysławem Brodniewskim i por. Janem Malskim z placówki Sędziszów, kombatanci, członkowie "Strzelca” władze miast, gmin, powiatu i starostwa, parlamentarzyści, a przede wszystkim, co szczególnie ucieszyło kapłana głoszącego homilię młodzież szkolna, harcerze i okoliczni mieszkańcy, którzy zawsze tłumnie co roku uczestniczą w obchodach kolejnych rocznic bitwy.

Uroczystość rozpoczęła się koncertem orkiestry dętej, następnie pięciu księży odprawiło Mszę Św. koncelebrowaną. Po Mszy medalem Pro Patria odznaczona został pani Zofia Kałużyńska - łączniczka i sanitariuszka, uczestniczka walk II Zgrupowania Obwodu Dębica w czasie akcji na Kałużówce. Następnie odczytano rozkaz awansowy i wyróżnienia dla członków ZS "Strzelec” Dębica. Kolejnym punktem programu było wystąpienie mjr Jerzego Krusensterna, który podzielił się swoimi wspomnieniami z walk na Kałużówce po czym odczytano Apel Poległych i delegacje złożyły wiązanki kwiatów pod pomnikiem i zapalono znicze.

Po uroczystościach do żołnierzy AK podchodzili mieszkańcy i młodzież aby porozmawiać i zrobić wspólne pamiątkowe zdjęcie. Grupa Dębickich Patriotów poprosiła mjr J. Krusensterna i kpt M. Brodniewskiego, o kontynuowanie ubiegłorocznych wspomnień z konspiracji i walki w oddziałach partyzanckich na terenie dębickiego oraz ich losów powojennych. Por. Jan Malski opowiedział zebranym, o swoim udziale w konspiracji.

W drodze powrotnej odwiedziliśmy Cmentarz Parafialny w Gumiskach, na którym pochowani zostali uczestnicy walk.

Akcja "Burza" na ziemi dębickiej rozpoczęła się zgodnie z rozkazem nr 4-0 Komendanta krakowskiego Okręgu AK z dnia 28 lipca 1944 r. o godzinie 9:50 kiedy to nastąpiła koncentracja pierwszych oddziałów II Zgrupowania AK Obwodu Dębica "Deser". W koncentracji na Berdechu wzięły udział następujące oddziały; pluton "Gumniska"; bojówka dyspozycyjna; kompania "Działo", kompania "Ładunek", kompania "Bomba".

fot. i tekst Małgorzata Koszarek