Złożeniem kwiatów i apelem poległych uczczono w sobotę 66. rocznicę akcji "Koppe" - w miejscu, gdzie ją przeprowadzono 11 lipca 1944 r., na rogu ulic Zwierzynieckiej i Powiśle. Akcję przeprowadzili żołnierze z harcerskiego batalionu AK "Parasol".

Z żyjących jej uczestników na uroczystość rocznicową przyjechali z Warszawy: Maria Stypułkowska-Chojecka ps. "Kama" (na zdjęciu), która była łączniczką i Tadeusz Karczewski ps. "Wierzba".

- Koppe był to szef SS i policji na całą Generalną Gubernię. "Dzięki" niemu i jego zarządzeniom terror wobec Polaków narastał przypomniała pod pomnikiem poświęconym żołnierzom Polski Walczącej Maria Stypułkowska-Chojecka.

- Sąd Polski Podziemnej wydał wyrok śmierci. Przygotowania do akcji, w których "Kama" uczestniczyła, trwały ponad miesiąc. Zamach jednak się nie udał. Ostrzelany samochód Wilhelma Koppego przejechał, Koppe został tylko ranny. Zginęło kilku towarzyszących mu Niemców.

Podczas ucieczki z Krakowa doszło do starcia AK-owców z Niemcami pod Udorzem - na miejscu zginęło dwóch AK-owców, a kolejnych trzech, rannych, Niemcy aresztowali i rozstrzelali w więzieniu w Krakowie. Pozostali uczestnicy akcji wrócili do Warszawy, gdzie stanęli do walki w powstaniu warszawskim (niektórzy w nim zginęli).

(MM)
fot: Anna Kaczmarz
Dziennik Polski
2010-07-12

**********

W dniu 10.07.2010r na rogu ul.Powiśle i Zwierzynieckiej w Krakowie odbyła się uroczystość upamiętniająca 66-tą rocznicę próby wykonania wyroku z rozkazu Kedywu - Komendy Głównej Armii Krajowej w Warszawie - na sekretarza do spraw bezpieczeństwa w rządzie Generalnej Guberni generała Waffen SS i generała policji Wilhelma Koppe odpowiedzialnego za zagładę i tortury dziesiątek tysięcy Polaków i Żydów. Zamach przeprowadzili żołnierze batalionu "Parasol" z Warszawy przy współudziale Komendy Okręgu AK w Krakowie.

W wyniku przeprowadzonego zamachu gen.Koppe został ranny.

W rocznicowych, doniosłych uroczystościach wzięły udział liczne poczty sztandarowe Armii Krajowej, Szarych Szeregów, harcerzy i szkół. Przybyły delegacje z Warszawy, Śląska, przedstawiciel Prezydenta Miasta Krakowa, Wojewody, Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Wartę honorową pełniło Wojsko Polskie.

Uroczystość prowadził pan Kazimierz Kalaga. Wprowadzające w temat przemówienie wygłosił płk.Kazimierz Chećko ps."Żuk" Zołnierz Inspektoratu Miechowskiego AK, Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żołnierzy AK.

Osobiste wspomnienia z przeprowadzonej akcji i podziękowanie za pamieć o niej przekazała w bardzo emocjonalnym przemówieniu pani Maria Stypułkowska-Chojecka ps."Kama" zapewniła, że "sercem z nami jest Tadeusz Karczewski ps. "Wierzba" - jeszcze jeden żyjący uczestnik akcjii.

Następnie wystąpił Prezes Środowiska"Parasol" z Warszawy p. Jacek Tomaszewski,po czym wręczono pamiątkową Lilijkę "Parasola" panu płk.Lenardowi Wyjadłowskiemu ps. "Ziemia" uczestnikowi akcji "Odskok"- zabezpieczenia powrotu oddziałowi "Parasola"po akcji. Należy nadmienić że sama akcja podniosła w bardzo dużym stopniu morale Polaków i napełniła nadzieją na przeżycie okrutnie doświadczanego Narodu przez niemieckich okupantów. Zadrżeli ze strachu oprawcy i donosiciele.

Odczytany został apel poległych, złożono kwiaty i zapalono znicze pod pomnikiem i pamiątkową tablicą.

Dalszy ciąg uroczystości odbył się przed "Domem Śląskim" przy ul.Pomorskiej w budynku w którym w okresie niemieckiej okupacji mieściło się Gestapo.

Krótkie wyjaśnienie roli tego okrutnego miejsca przekazał zebranym p.Kazimierz Kalaga, zaśpiewano "Rotę", zapalono znicze i złożono kwiaty.

Zwiedzano budynek i miejscowe muzeum.

Następnie przybyłe delegacje udały się na uroczystości do miejscowośći związanymi z trasą "Odskoku" i stoczonych bitew z Niemcami - do Wolbromia,Chlina i Udorza.

Przebieg uroczystości przy ruchliwej ulicy jak i przejazd autobusów z gośćmi po Krakowie zabezpieczała Policja, za co należy się podziękowanie.

Relację sporządził i fotografował Jacek Janiec

**********

APEL POLEGŁYCH

w 66 rocznicę przeprowadzenia przez żołnierzy batalionu"Parasol" akcji specjalnej "Koppe" i związaną z tym wydarzeniem tragedią pod Udorzem,oraz zbliżającą się 66 rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego:
 
Wzywam do apelu hm Floriana Marciniaka "Nowaka". Naczelnika Szarych Szeregów aresztowanego przez gestapo 6 maja 1943 roku Warszawie i zamordowanego 20 lutego 1944 w obozie koncentracyjnym Gross Rosen.
 
Wzywam do apelu Eugeniusza Stasieckiego "Pomiana" od 1942 roku Szefa "Pasieki" a od czerwca 1944 roku zastępcę Naczelnika Szarych Szeregów poległego w Powstaniu Warszawskim 16/17 sierpnia na Starym Mieście.
 
Wzywam do apelu plutonowego podchorążego Wojciecha Czerwińskiego "Orlika" uczestnika akcji "Koppe", poległego pod Udorzem 11 lipca 1944 roku.
 
Wzywam do apelu kaprala podchorążego Stanisława Huskowskiego "Alego", uczestnika akcji "Koppe" poległego pod Udorzem 11 lipca 1944 roku.
 
Wzywam do apelu kaprala podchorążego Halinę Grabowską "Zetę", łączniczkę kompanii "Agat", "Pegaz" i batalionu "Parasol", łączniczkę akcji "Koppe", rannej pod Udorzem 11 lipca 1944 roku, zamordowaną przez Niemców w Krakowie 23 lipca 1944 roku.
 
Wzywam do apelu podchorążego Bogusława Niepokoja "Storcha", który współdziałał w rozpoznaniu niemieckich prób z rakietą V-2, uczestnika akcji "Koppe", rannego pod Udorzem 11 lipca 1944 roku, zamordowanego przez Niemców w Krakowie 23 lipca 1944 roku.
 
Wzywam do apelu plutonowego podchorążego Tadeusza Ulakiewicza "Warszawskiego", uczestnika akcji "Koppe", rannego pod Udorzem 11 lipca 1944 roku, zamordowanego przez Niemców w Krakowie 23 lipca 1944 roku.
 
Wzywam do apelu hm porucznika Jerzego Zborowskiego "Jeremiego", uczestnika akcji "Arsenał", "Celestynów", dowódcę akcji "Bürckl", uczestnika akcji "Koppe", a od 6 sierpnia 1944 roku dowódcę batalionu "Parasol" rannego w Powstaniu Warszawskim 14 września 1944 roku, a zamordowanego przez Niemców 23 września 1944 roku.
 
Wzywam do apelu plutonowego podchorążego Antoniego Sakowskiego "Mietka", uczestnika akcji "Koppe", ciężko rannego w Powstaniu Warszawskim 27 sierpnia 1944 roku, a zmarłego 1 września 1944 roku w kanałach podczas ewakuacji do Śródmieścia.
 
Wzywam do apelu podporucznika Stanisława Leopolda "Rafała", dowódcę akcji "Koppe" dowódcę I kompanii batalionu "Parasol", poległego w Powstaniu Warszawskim 25 sierpnia 1944 roku na Starym Mieście.
 
Wzywam do apelu sierżanta podchorążego Przemysława Kardaszewicza "Akaszka", uczestnika akcji "Koppe", poległego w Powstaniu Warszawskim 5 sierpnia 1944 roku na Woli.
 
Wzywam do apelu kaprala podchorążego Józefa Sczepańskiego "Ziutka", uczestnika akcji "Koppe", zmarłego 10 września 1944 roku na skutek ran odniesionych w Powstaniu Warszawskim.
 
Wzywam do apelu żołnierzy polskich poległych na wszystkich frontach drugiej wojny światowej.
 
Wzywam do apelu wszystkich rodaków pomordowanych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych i sowieckich łagrach.
 
Wzywam do apelu wszystkich harcerzy - żołnierzy, pomordowanych w okresie terroru stalinowskiego.
 
Wzywam do apelu wszystkich harcerzy - żołnierzy, którzy wiernie służyli Ojczyźnie, a odeszli już na wieczną wartę.