8 XI 2011 r. w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku odbyło się spotkanie z Janem Czerniawskim "Drzazgą" operatorem rkm w akcji na więzienie w Lidzie. W spotkaniu wziął udział d-ca ataku na wartownię więzienia, sekretarz Fundacji Muzeum Historii AK Tadeusz Bieńkowicz "Rączy". Muzeum AK przygotowało stanowiącą tło opowieści prezentację multimedialną, oraz towarzyszącą spotkaniu kolejną edycję wystawy Nowogródczyzna, dziedzictwo i walka w jego obronie (8 -11 listopad 2011). Wyeksponowano pomoce kartograficzne, literaturę przedmiotu oraz prasę z epoki. Wypożyczono na wystawę zbiór nie prezentowanych w poprzednich edycjach pamiątek i archiwaliów.

Organizatorem spotkania było Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku, ŚZŻ AK reprezentował prof. Andrzej Zbierski. Głównym elementem programu spotkania była relacja Jana Czerniawskiego "Drzazgi". "Drzazga" jako operator jedynego użytego w akcji rkm-u osłaniał odwrót kolumny odbitych zaś podczas uwalniania aresztowanych zabezpieczał bramę więzienia. Do tematyki morskiej nawiązał w swej wypowiedzi z-ca, d-cy akcji na więzienie w Lidzie Tadeusz Bieńkowicz "Rączy". Opowiedział on o śmierci kontradmirała Adama Mohuczego (1945 - 1947 czasowo p.o. d-cy Marynarki Wojennej), której był świadkiem podczas pobytu w więzieniu w Sztumie 7 maja 1953 r.

Tytułowa Lida - miejsce akcji - była w okresie II Wojny Światowej siedzibą komendanta Okręgu Nowogródzkiego. Akcentem marynistycznym w działalności okręgu AK jest służba w jego szeregach marynarzy przedwojennej polskiej floty. Komendant Okręgu Nowogródzkiego AK mianował na stopień bosmana mata m.in. ob. Majskiego marynarza z Floty Gdańskiej z Ośrodka (Nowogródek) "Stawy" - "Ryby" - oraz "Burzę" i "Marynarza" czyli matów z Ośrodka (Lida) "Bór". (rozkazy Komendy Okręgu Nowogródek nr 16, 19 i 22 z 19 XI 1943, 1 III i 20 IV 1944)

Silnym akcentem morskim w odniesieniu do całego województwa Nowogródzkiego jest masowiec Polskiej Marynarki Handlowej S/S "Lida" (W skład floty PMH wchodziły jeszcze "Wilno" i "Lwów"). Wsławił się on ucieczką z Casablanki 4 sierpnia 1940 r. (kpt. ż. w. Jerzy Święchowski) a nosił kresową nazwę aż do 1950 r. kiedy to został przemianowany na s/s Gliwice i przekazany w 1951 r. marynarce Polski Ludowej. Szerzej na temat S/S Lida można przeczytać w artykule żołnierza IV/77 pp AK inż. Ryszarda Ochwata ps. "Płotka".

Na spotkaniu prezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Więźniów Komunizmu Tadeusz Bieńkowicz "Rączy" odznaczył Jana Czerniawskiego "Drzazgę" - więźnia łagru krzyżem PZWK.

Życiorys kontradmirała Adama Mohuczego >>>

Artykuł Ryszarda Ochwata ps. "Płotka" poświęcony masowcowi >>>

Fotografie s/s Lida i kpt. J. Świechowskiego >>>

s/s Lida jako s/s Gliwice >>>