Wieloletnie zabiegi o utrwalenie i zachowanie dziedzictwa Jana Pawia II Wielkiego przynoszą efekty wymierne i niewymierne. Trudno nie docenić wysiłków ludzo i instytucji, dla których kultywowanie żywej pamięci o polskim Papieżu w miejscu jego urodzenia i pasterskiej posługi jest często celem życia. Czas jednak podjąć działania na szerszą skale. Powinny one zmierzać do pełniejszego wykorzystania specyficznych walorów regionu, które pozwolą ukazać na mapie Europy jego wyjątkowość poprzez niezwykły kontekst papieskiego dziedzictwa.

Warto właśnie teraz, kiedy pamięć o Janie Pawle II jest żywa, kiedy trwa oczekiwanie na Jego beatyfikację zadbać o nowe projekty, które pozwolą wzbudzić jeszcze większe niż dotychczas zainteresowanie Krakowem i całą Małopolską mieszkańców świata, Europy i Polski. Takim specyficznym wyróżnikiem naszego regionu może być jego silne powiązanie z życiem i działalnością duszpasterską Karola Wojtyły, późniejszego Papieża Jana Pawła II. Wykorzystanie tego waloru jest nie tylko szansą dla większego rozwoju regionu, ale przede wszystkim obowiązkiem wobec naszego Papieża. Musimy stworzyć warunki, aby Kraków i Małopolska stały się światowym centrum pamięci o Janie Pawle II.

Aby zdecydować o podjęciu takich działań, należy przyjąć kilka założeń wyjściowych:
1. Mimo ogromnego duchowego i materialnego zaangażowania w utrwalanie dziedzictwa Jana Pawła II nie jest ono jeszcze w pełni wykorzystane do budowania tożsamości regionalnej i kształtowania zainteresowania tą częścią Polski.
2. Nie można dopuścić do tego, aby wraz z upływem czasu wielkie dziedzictwo regionu związane z Janem Pawłem II oddalało się od nas, a zaangażowanie w jego utrwalaniu malało. Należy podjąć zdecydowane kroki przeciwdziałania takiemu procesowi.
3. Wiedza o Janie Pawle II wśród mieszkańców innych krajów jest bardzo różna. Naiwne i niekorzystne w skutkach może być spojrzenie na problem dziedzictwa Jana Pawła II wyłącznie z polskiej perspektyw.
4. Obecnie imponująca jest liczba inicjatyw, nawet stosunkowo drobnych, które zmierzają do utrwalenia dziedzictwa polskiego Papieża. Ilość nie zawsze tworzy nową jakość. Pojawia się konieczność szukania takich form aktywności, które będą inspirować do przyjazdu do naszego regionu bardzo szerokich grup Polaków i cudzoziemców.

Problemy i mankamenty stanu obecnego:
a. Muzea i miejsca pamięci nie tworzą spójnego systemu placówek wzajemnie się wspierających i prowadzących nowoczesną promocję swoich zasobów. Dotyczy to Krakowa, któremu brak jest wystarczająco atrakcyjnej ekspozycji prezentującej dziedzictwo Jana Pawła II. W przypadku Wadowic ogromne zainteresowanie musi zostać "zagospodarowane" także poprzez inne działania, a nie tylko ekspozycje biograficzną.
b. Szlaki turystyczne są rozproszone. Istnieje dużo inicjatyw lokalnych nieprzyciągających zainteresowania turysty zagranicznego. Dobrym pomysłem jest szlak papieski Kraków Łagiewniki Kalwaria Wadowice, wymaga jednak dodatkowych działań, nie tylko promocyjnych.
e. Ciągle niedostatecznie wykorzystane są walory Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach (światowej stolicy odwiedzanej co roku przez kilka milionów pielgrzymów), choć w tym przypadku obserwujemy ogromny postęp w zakresie oferty duszpasterskiej, recepcji pielgrzymów oraz promocji, zwłaszcza za granicą. Wraz z Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się!" będzie szczególnym kompleksem żywym pomnikiem Wielkiego Papieża.
d. W ostatnich kilku latach pojawiło się kilka przedsięwzięć, wydarzeń (także takich, które weszły na stałe do kalendarza imprez, np.: festiwal chórów kościelnych, festiwal św. Walentego, spotkania pokolenia JP2, itp.), wymagających uporządkowania, hierarchizacji i lepszej promocji. Bez takich poczynań możemy stracić szansę na trwałe wykreowanie zainteresowania nimi.

Propozycje rozwiązań:
a. Stworzenie spójnego projektu długoterminowych i krótkoterminowych działań łączących utrwalanie pamięci o Janie Pawle II z promocją turystyczną regionu oraz tworzeniem produktu turystycznego. W ramach takiego systemu nie można dopuścić do tego, aby dziedzictwo duchowe związane z Janem Pawłem II zostało traktowane wyłącznie jako swego rodzaju atrakcja turystyczna.
b. Zdecydowane zintensyfikowanie w ciągu najbliższych 2-3 lat promocji "wątku papieskiego" i tworzenie propozycji dla odbiorcy zagranicznego,
c. Maksymalne wykorzystanie obecnego międzynarodowego zainteresowania Krakowem dla pobudzania i ukierunkowania tego zjawiska w stronę dziedzictwa Jana Pawła II.
d. Zwiększenie wykorzystania nowoczesnych form komunikowania, z równoczesnym zachowaniem wypracowanych rozwiązań tradycyjnych, dobrze postrzeganych przez starszych odbiorców.
e. Ścisła współpraca instytucji kościelnych i świeckich (miejskich i regionalnych) dla skoncentrowania wysiłków na kilku wiodących projektach. Ograniczenie negatywnych skutków nadmiernego rozproszenia sił i nadmiernej mnogości inicjatyw.

Instrumenty oraz konkretne projekty w ramach wskazanych działań:
1. Stworzenie jednego, wiodącego szlaku papieskiego łatwego w promocji i obsłudze, dającego również turystom zagranicznym możliwość szybkiego zapoznania się z krakowskim i małopolskim dziedzictwem Jana Pawła II. Równocześnie należy przygotować kilka dodatkowych wariantów, np. dla grup narodowych mających specyficzne oczekiwania. Podstawą powinien być szlak Kraków Łagiewniki Kalwaria Wadowice, traktowany jednak nie tylko jako szlak pielgrzymkowy, przy znacznym wzmocnieniu elementów krakowskich.
2. Przygotowanie w ramach pkt 1 specjalnej oferty dla najbliższych sąsiadów z krajów Europy Środkowej: np. szlak niemiecki śladami dwóch papieży czy szlak węgierski (z odniesieniem do św. Kingi, św. Jadwigi), litewski i białoruski (z odniesieniem do św. Faustyny i św. Kazimierza), ukraiński (św. Albert. bł. Salomea) lub słowacki i czeski (z odniesieniem do św. Wacława, św. Wojciecha, z Ludźmierzem i Krzeptówkami). Zdecydowana koncentracja poczynań ukierunkowanych na Europę Środkową.
3. Zbudowanie małej, ale dobrze zaprojektowanej sieci muzeów papieskich mających zróżnicowane zbiory i nowoczesną formę ekspozycji. Wzajemne wpieranie się tych placówek w ramach wiodącego szlaku papieskiego. Zwrócenie uwagi na nowoczesne formy wystawiennicze (w tym ekspozycje multimedialne) i promocję szlaku. Obiekty muzealne znajdujące się na szlaku mogłyby oferować jedną kartę wstępu do wszystkich placówek.
4. Przygotowanie i uruchomienie nowoczesnej promocji zewnętrznej, np. stałe wystawy plenerowe fotografii wielkoformatowej w mieście, bilboardy. Włączenie do tego projektu obiektów noszących imię Jana Pawła II, np, port lotniczy, szkoły, szpitale, a także "miast papieskich", które nadały honorowe obywatelstwo Papieżowi.
5. Zrealizowanie jednolitego oznaczenia graficznego (np. na kształt oznaczenia zewnętrznego budowli zabytkowych) obiektów związanych z dziedzictwem Jana Pawła II. Takie oznaczenie powinno być wyróżnieniem, a równocześnie zobowiązywać właścicieli do dbałości o te miejsca.
6. Stworzenie centrum informacyjnego (wspólnego dla miasta i regionu) posiadającego własną stronę internetową i oferującego kompletną wiedzę dla turystów oraz pielgrzymów przybywających do regionu.
7. Wykreowanie zainteresowania w świecie uczestnictwem w wydarzeniach, które mają związek szczególny z dziedzictwem Jana Pawła II, a swoim charakterem mogą przyciągać gości z kraju i świata. Wybranie z kalendarza nie więcej niż 2-3 takich wydarzeń rocznic, np. Święto Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach czy Procesja św. Stanisława, dobrze przygotowany i mający stałe elementy Dzień Papieski (16 października). Spójna, prowadzona wspólnie przez kilka instytucji promocja tych wydarzeń.
8. Bardzo dobre przygotowanie promocyjne i informacyjne zbliżającej się beatyfikacji Jana Pawła II. Wykorzystanie tego wydarzenia do szerokiej prezentacji miejsca urodzenia, formacji duchowej i posługi duszpasterskiej Karola Wojtyły przed wstąpieniem na tron papieski. Kampania promocyjna w tym przypadku musi wpisać się w wyjątkowe wydarzenie, jakim będzie beatyfikacja.

Działania informacyjne i promocyjne ukierunkowane na przybliżenie poszczególnych obiektów w regionie, przypominanie pewnych wydarzeń muszą w konsekwencji budować obraz Małopolski jako szczególnego, unikatowego regionu na mapie Europy i świata. Ta wyjątkowość winna być opisywana nie tylko poprzez wymiar materialny, lecz także, a może przede wszystkim, wymiar duchowy. Turysta czy pielgrzym musi zostać przekonany, że warto poświęcić część pobytu w Krakowie i Małopolsce na szukanie śladów Jana Pawła II, a tym samym na odnajdowanie szczególnych walorów miejsc i czasów, które ukształtowały tak niezwykłą postać.

Nie da się tego uzyskać drogą działań fragmentarycznych, okazjonalnych i rozproszonych. Dlatego Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski proponuje stworzenie projektu pod tytułem Papieski Kraków, papieska Małopolska, którego realizacja powinna zostać skoncentrowana na najbliższych pięciu latach.

Czas ten to swoiste "pięć minut" Krakowa i regionu, które mogą rzutować na wielostronny rozwój Małopolski przez następne dziesięciolecia. Apeluję o powszechne podjęcie działań upamiętniających Papieża Polaka w Małopolsce, jak również w całej Polsce.

Jan Paweł II ogromnie rozsławił w świecie Kraków, Małopolskę i Polskę. Miasto, województwo, inne samorządy, instytucje i organizacje pozarządowe powinny podjąć działania (niezależnie od działań właściwych Kościołowi) ujęte w regionalnych i lokalnych strategiach rozwoju dla zapewnienia warunków i profesjonalnej obsługi milionom nowych turystów i pielgrzymów z całego świata. Tytuł Honorowego Małopolanina Wszechczasów nadany dziesięć lat temu przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski "Najwybitniejszemu w dziejach Polakowi rodem z Małopolski" Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II zobowiązuje nas.

Kazimierz Barczyk
Przewodniczący Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski
Członek Rady Patronów Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się!"

**********

Konferencja pod Honorowym Patronatem Ks. Kardynała Stanisława Dziwisza

PAPIESKI KRAKÓW, PAPIESKA MAŁOPOLSKA JANA PAWŁA II WIELKIEGO

odbędzie się w Sali Obrad Rady Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, 16 października 2006 r.