
Nagroda im. Mariana Korneckiego przyznana
admin 2022-11-08
15 tys. zł z budżetu Województwa Małopolskiego otrzymała Parafia pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Wolbromiu w ramach Nagrody Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie ochrony i opieki nad zabytkami architektury drewnianej Małopolski w 2022 roku. Ponadto Zarząd przyznał trzy wyróżnienia: Michałowi Winiarskiemu - właścicielowi osady młyńskiej w Roztoce-Brzezinach, Krystynie i Markowi Wójtowiczom - gospodarzom zabytkowego Dworu w Sieniawie oraz Pracowni Inwentaryzacji i Digitalizacji Zabytków Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie.
Podczas uroczystości, która odbyła się 7 listopada br. w odrestaurowanej przestrzeni świątyni pw. Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia w Wolbromiu, laureaci odebrali pamiątkowe statuetki i dyplomy z rąk Iwony Gibas - Członka Zarządu Województwa Małopolskiego, Kazimierza Barczyka - Wiceprzewodniczącego Sejmiku Województwa Małopolskiego i radnego województwa Andrzeja Wójcika.
Kapituła Nagrody oraz Zarząd Województwa Małopolskiego doceniły przeprowadzoną przez Parafię kompleksową rewitalizację drewnianego modrzewiowego kościółka w Wolbromiu, który niegdyś pełnił funkcję tzw. kościoła szpitalnego. Barokowa świątynia została zbudowana w 1638 r., na tzw. przedmieściu Łobzowskim, gdzie od XIV w. zlokalizowany był szpital dla ubogich. Środki na budowę świątyni zostały przekazane w testamencie przez ks. Marcina Wolbrama, który był jedną ze znamienitszych postaci tego okresu. Pełnił on funkcję profesora Akademii Krakowskiej, notariusza kapituły krakowskiej, proboszcza parafii w Dzierążni oraz altarysty ołtarza św. Feliksa i Adaukta w katedrze na Wawelu. Świątynia o konstrukcji zrębowej z drewna modrzewiowego na podmurówce kamiennej i zewnętrznym szalowaniu jest świątynią orientowaną, jednonawową z węższym prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Fasada kościoła jest bardzo rzadkim przykładem transpozycji barokowych form budowli murowanej do architektury drewnianej. We wnętrzu podziwiać można barokowe iluzjonistyczne malowidła oraz trzy późno manierystyczne ołtarze z 1. poł. XVII wieku.
Po zlikwidowaniu parafii szpitalnej, kościółek zniszczony i toczony przez korniki popadał w ruinę. Niekonserwowana budowla wraz ze swoim wyposażeniem szczęśliwie doczekała czasów obecnych. W latach 2003-2008 przy kościele prowadzone były prace remontowo-konserwatorskie zapoczątkowane przez ówczesnego proboszcza, śp. ks. Stanisława Sapilewskiego. Wykonano wtedy remont i izolację fundamentów, wymieniono deskowanie, przeprowadzono gruntowną konserwację wnętrza świątyni. Odnowiono polichromię oraz drewniane wyposażenie. Ponadto wyremontowano ogrodzenie oraz zamontowano zewnętrzne oświetlenie. W 2018 r. z inicjatywy obecnego proboszcza ks. Zbigniewa Lutego, dzięki uzyskanej dotacji ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadzony został kompleksowy remont dachu. Wymieniono zużyte elementy więźby dachowej oraz wykonano nowe pokrycie z blachy miedzianej. W kolejnym roku przeprowadzona została fumigacja (gazowanie) z zewnątrz oraz wewnątrz zabytku. W kolejnym oczyszczono i zaimpregnowano drewniane deskowanie elewacji. W roku ubiegłym wykonano konserwację i restaurację polichromii na północnej ścianie kościoła, która została zniszczona wskutek nieszczelnego pokrycia dachowego, przed 2018 r.
Modrzewiowy kościółek jest jednym z cenniejszych obiektów usytułowanych w północnej części Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej. Pomimo, iż miasto Wolbrom posiada XIV. rodowód, w skutek licznych pożarów i wojen do naszych czasów w mieście zachowało się niewiele przykładów dawnej architektury, zwłaszcza drewnianej. Opieka nad tak wyjątkowym obiektem wymagała prowadzenia regularnych prac i wyjątkowej troski, w celu zachowania go dla kolejnych pokoleń.
Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Wolbromiu wzorowo wywiązała się z roli opiekuna zabytku. Barokowa świątynia, która odzyskała dawny blask dołączyła do najcenniejszych obiektów Szlaku Architektury Drewnianej Północnej Małopolski i w okresie letnim udostępniana jest dla zwiedzających. Okazjonalnie sprawowane są w niej msze święte, a w przyszłości planuje się organizację koncertów muzyki kameralnej.
W gronie wyróżnionych znaleźli się: Michał Winiarski - właściciel osady młyńskiej w Roztoce-Brzezinach, który, przywrócił drewnianą osadę młyńską do świetności i uczynił z niej ważny ośrodka życia kulturalnego oraz społecznego w gminie Gródek nad Dunajcem. Od ponad trzynastu lat prowadzi prace rewaloryzacyjne zabudowań, mechanizmów i sprzętów znajdujących się w osadzie oraz podejmuje działania kulturalne i popularyzatorskie o zasięgu lokalnym i ogólnopolskim.
Drewniana zagroda młyńska z lat 20 XX w., na którą składa się dom, stajnia, stodoła, młyn i tartak, to jedna z nielicznych tradycyjnych zagród na Sądecczyźnie, która w autentyczny sposób zachowała swój układ i wyposażona jest w oryginalne obiekty i urządzenia techniczne związane z młynarstwem. W domu młynarza zgromadzono rodzinne pamiątki, dokumenty, fotografie, literaturę poświęconą młynarstwu oraz przedmioty, które składały się kiedyś na wyposażenie wiejskiej chaty. Znajduje się tam także czynny piec chlebowy, który wykorzystywany jest w trakcie organizowanych warsztatów do tradycyjnego wypieku pieczywa. Istotnym wątkiem wyeksponowanym w domu jest historia osady i jej mieszkańców podczas II wojny światowej. Z uwagi na wojskowe doświadczenie ówczesnego właściciela - Józefa Winiarskiego oraz naturalne położenie na uboczu, osada stała się jednym z ważniejszych punktów ruchu oporu w rejonie Rożnowa. Działalność Józefa, pseudonim "Szary", oraz jego żony Katarzyny, pseudonim "Brzezina", na stałe zapisała się we wspomnieniach Roztoczan i w lokalnej historii Nowosądecczyzny.
Krystyna i Marek Wójtowiczowie - właściciele zabytkowego Dworu w Sieniawie, od 2016 r. z wielką pieczołowitością rozpoczęli starania, aby przywrócić dawną świetność obiektu będącego pamiątką po pierwszym dziedzicu wioski, Kasprze Sierakowskim z Bogusławic. Dwór jest jednym z nielicznych zabytkowych obiektów z XVII w znajdujących się na Podhalu. Stanowi część zespołu parkowo-dworskiego znajdującego się w pobliżu zabytkowego kościoła pw. św. Antoniego z Padwy, wybudowanego w 1740 r. jako kaplica dworu. Budynek przez długie dziesięciolecia podlegał niszczeniu. Właściciele przywracając zabytek do stanu świetności, przystosowują go do celów kulturalnych i turystycznych. Aktualnie wydarzenia odbywają się wokół dworu i w otaczającym go parku. Organizowane są koncerty, wystawy, przedsięwzięcia kultywujące wiedzę o lokalnym dziedzictwie, tradycjach staropolskich, imprezy patriotyczne i religijne. Zorganizowano już tutaj dni otwarte w ramach Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego, wystawę "Szlakami Naszego Dziedzictwa", "Życie religijne w Sieniawie", włączono obiekt w obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków. Właściciele podjęli również starania o wpis obiektu na Małopolski Szlak Architektury Drewnianej.
Pracownia Inwentaryzacji i Digitalizacji Zabytków Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II została utworzona w roku akademickim 2007/2008 w ramach Instytutu Historii Sztuki i Kultury pod kierownictwem dra Józefa Skrabskiego. Od początku funkcjonowania realizuje prace terenowe, w ramach których prowadzona jest inwentaryzacja i digitalizacja dzieł sztuki w małopolskich świątyniach.
Zespół Pracowni przeprowadził inwentaryzację kościołów drewnianych i dzwonnic na terenie Archidiecezji Krakowskiej i Diecezji Bielsko-Żywieckiej. Podczas prac, na miejscu założono karty wszystkich obiektów architektury i dzieł sztuki, które objęły podstawowe dane (wymiary, materiał i technika, czas powstania, stan zachowania, opis), a następnie zostały zarchiwizowane w bazie danych.
Podczas prac inwentaryzacyjnych została wykonana pełna dokumentacja fotograficzna każdej świątyni oraz jej wystroju i wyposażenia. Wykonano ponad 27 000 fotografii w obiektach sakralnej architektury drewnianej obejmujących obiekty w całości oraz wszystkie ich detale. Zebrane materiały zostały zarchiwizowane w bazie danych. Ponad 10 000 zdjęć poddano obróbce graficznej i wraz z 1227 opracowanymi naukowo kartami obiektów architektury drewnianej i dzieł sztuki (kościoły, dzwonnice, ich wystrój i wyposażenie oraz dzwonnice) opublikowano i udostępniono na portalu “Sakralne Dziedzictwo Małopolski".
Na podstawie danych zebranych podczas inwentaryzacji oraz dzięki dalszym pracom badawczym, tj. kwerendom archiwalnym i bibliotecznym, przygotowano pełne, jednostkowe opracowania obiektów sakralnej architektury drewnianej. Opracowanie każdego z nich obejmuje historię zabytku, jego opis, zarys problematyki artystycznej oraz bibliografię - wykaz źródeł i literatury.
Szeroko zakrojone badania pozwoliły dotychczas na pełne opracowanie 44 drewnianych świątyń i 12 dzwonnic, jak też nierozerwalnie z nimi związanych elementów wystroju (polichromie) i wyposażenia (ołtarze, organy, chór itp.). Już wkrótce ukażą się kolejne opracowania zabytków, tj. drewnianej kaplicy św. Otylii i św. Łucji w Wilkowie (1747) i kościoła św. Marii Magdaleny w Rabce Zdroju (1601-1606, ob. Muzeum im. Władysława Orkana).
Przyznawana przez władze Województwa Małopolskiego od 2003 Nagroda im. Mariana Korneckiego, nie tylko upamiętnia postać jej Patrona, ale jest wyrazem mecenatu wobec szczególnie zasłużonych opiekunów, miłośników i promotorów zabytkowej architektury drewnianej w naszym regionie. Dla laureatów jest często symbolicznym zwieńczeniem wieloletnich przedsięwzięć konserwatorskich, których wyjątkowe efekty podziwiać możemy w wielu urokliwych zakątkach naszego regionu.