Kapituła Herbu Samorządowego

admin 1998-03-31

Powszechna nieznajomość zasad heraldyki spowodowała, że w wielu miejscowościach wiszą bohomazy udające herby. Przystają przed nimi cudzoziemcy, fotografowie, wymieniają złośliwi uwagi. Gminy nie zamierzają jednak nic zmienić, bo "radnym ten herb bardzo się podoba".

Miejscowe władze nie uświadamiają sobie, as to nie jest wyłącznie ich lokalna sprawa, ponieważ kompromitują nie tylko siebie, ale i tradycje naszej kultury. Goście z Zachodu mają do czynienia z herbami na co dzień. U nich nie było 146 lat zaborów, podczas których likwidowano herby miejskie, ani 45 lat PRL-u, kiedy o nie praktycznie nie dbano.

Dążąc do szybkiej integracji z Europą Zachodnią nie powinniśmy zapominać, ze to właśnie z Zachodu Polska przyjęła herby w XIII wieku i ukształtowała z czasem własną oryginalną heraldykę. Tradycje herbów polskich liczą więc blisko 700 lat i powinniśmy być z nich dumni. Tymczasem dziś bezmyślnie je przekreślamy, przedstawiając doskonale znane w europie symbole w karykaturalnej formie.

Obecny stan rzeczy niezwłocznie wymaga precyzyjnych uregulowań prawnych. Niezbędna jest nowelizacja ustawy z 1990 roku o samorządzie terytorialnym oraz opracowanie przepisów wykonawczych.

Powinien też zostać wydany specjalny informator dla gmin, omawiający szczegółowo podstawowe problemy heraldyki samorządowej (herby, flagi, a taka? insygnia władzy) oraz wszystkie aspekty tych zagadnień.

Najpierw jednak należy przeprowadzić weryfikację wszystkich herbów powstałych po 1945 roku oraz tych, które zostały samodzielnie zmienione w tym okresie. Powinna tym się zająć specjalna komisja mająca szerokie uprawnienia. Trzeba też zobligować wojewodów, żeby nie zatwierdzali statutu miasta (czy gminy), jeśli zamieszczony w nim opis herbu i flagi (wraz z rysunkami) nie będzie miał akceptacji komisji.

Istnieje więc pilna potrzeba powołania instytucji, która czuwać będzie nad poprawnością herbów i flag. Wiele też miast i gmin zaczęło organizować lokalne uroczystości z okazji przyjęcia herbu, na które zaproszono przedstawicieli Centrum Heraldyki Polskiej. Podczas licznych spotkań zgłoszono postulat, żeby akt przekazania herbu miał charakter bardziej oficjalny i uroczysty, związany z tradycjami samorządowymi danej gminy. Dlatego też zarząd Fundacji Tradycji Rzeczypospolitej podjął decyzję o powołaniu Kapituły Herbu Samorządowego.

Zadaniem kapituły jest m.in.
1 - Upowszechnianie polskich symboli i tradycji samorządowych.
2 - Urządzanie uroczystych akademii z okazji przekazania herbu gminie (miastu).
3 - Przygotowanie i przedstawianie do zatwierdzenia projektów zarządzeń i ustaw dotyczących symboli samorządowych.
4 - Czuwanie nad poprawnością heraldyczną i stylistyczną herbów, gmin, miast, powiatów i województw.
5 - Prowadzenie "Centralnego rejestru herbów i flag".
6 - Prowadzenie i wydawanie "herbarza samorządowego".
7 - Wydawanie pisma poświęconego symbolom i tradycjom samorządowym oraz dziedzictwu kulturowemu.
8 - Prowadzenie badań naukowych.

W herbie Kapituły znalazł się feniks - legendarny ptak, który spalał się w gnieździe i z popiołów odradzał się na nowo. Był przedstawiany przeważnie w postaci złocistego orła bądź czapli czy sokoła. Ongiś ściśle związany z kultem słońca stal się symbolem zmartwychwstania, odmłodzenia i długowieczności, a także symbolem poświęcenia się, sprawiedliwości, nadziei i wytrwałości. Według Juliusza Słowackiego feniks symbolizuje zmartwychwstanie ludu polskiego. Dla nas feniks jest także symbolem zmartwychwstania ludu polskiego. Dla nas feniks jest takie symbolem odrodzenia polskich tradycji samorządowych i przywrócenia dawno zapomnianych symboli...

Do Kapituły Herbu Samorządowego zaproszeni zostali przedstawiciele świata nauki, kultury i polityki. W skład zespołu wejdą także działacze samorządowi. Współpracować z nimi będzie Rada Ekspertów oraz centrum Heraldyki Polskiej od kilku lat prowadzące akcję "Herb dla gminy", centralny rejestr herbów i punkt konsultacyjny.