Nie znana jest dokładna data powstania Oświęcimia. Z przekazów źródłowych wynika, że gród i zamek wyrosły w pierwszym okresie państwowości polskiej: około 1179 r. Około 1272 r. Oświęcim otrzymał prawa miejskie, a w 1281 r. ziemia oświęcimska weszła w skład księstwa reszyńskiego. W 1317 r. stał się Oświęcim stolicą samodzielnego księstwa oświęcimskiego. Na przełomie XIV i XV wieku jego obszar znacznie się powiększył. W 1445 r. księstwo oświęcimskie zostało podzielone na trzy samodzielne księstwa: oświęcimskie, zatorskie i toszeckie.

Pod koniec XVI wieku Oświęcim był zaliczany do średnich miast polskich. W obrębie miasta, obok ratusza, wznosi! się kościół parafialny, kościół i klasztor dominikański i franciszkański. Do upadku znaczenia miasta przyczyniły się liczne pożary i epidemie, a całkowitej ruinie uległ Oświęcim w czasie najazdu szwedzkiego w II połowie XVII wieku.

W wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. księstwo oświęcimskie znalazło się w granicach zaboru austriackiego.

Na początku XIX wieku Oświęcim liczył ponad 2 tysiące mieszkańców, z których duża część stanowili Żydzi - osiedleni na tych terenach od XV wieku.

W II połowie XIX wieku stał się Oświęcim ważnym węzłem kolejowym, co w znacznym stopniu przyczyniło się do rozwoju gospodarczego miasta. W latach 1900.. 1914 dał się zauważyć stały wzrósł liczby mieszkańców. W 1918 roku po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Oświęcim, w granicach województwa krakowskiego, został siedziba powiatu politycznego. W latach 1929 - 1932 był siedziba samorządowego powiatu oświęcimskiego, a po jego likwidacji część jego obszaru /ziemia zatorska/ powróciła do powiatu wadowickiego, a pozostały teren został włączony do powiatu bialskiego.

W okresie międzywojennym istniała w mieście znaczna liczba zakładów przemysłowych. Działało też wiele organizacji o charakterze politycznym, kulturalno-oświatowym, religijnym, sportowym i gospodarczym.

Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Oświęcimia w październiku 1939 roku został on włączony do Rzeszy Niemieckiej. W kwietniu 1940 r. na terenie Oświęcimia, w istniejącej na Zasolu "osadzie barakowej" Niemcy rozpoczęli organizowanie obozu koncentracyjnego, do którego pierwszy transport więźniów - Polaków przybył już 14 czerwca 1940 roku. Od 1942 r. był to największy ośrodek masowej zagłady, głównie ludności żydowskiej, przywożonej tu ze wszystkich krajów okupowanej Europy.

Oświęcim położony jest w południowej Polsce, w kotlinie oświęcimskiej, ograniczony od południa Pogórzem Śląskim, a od północy Wyżyną Śląską, przy ujściu rzeki Soły do Wisty. Drugie co do wielkości miasto woj. bielskiego. Zajmuje obszar 30.3 km', zamieszkany przez 45 tys. ludzi, średnia gęstość zaludnienia na l km2 - l 500 osób.

Oświęcim stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Tu krzyżują się ważne połączenia krajowe: Katowice - Kraków, Kraków - Pszczyna, Oświęcim - Kęty.

Oświęcim jest usytuowany centralnie względem trzech ośrodków przemysłowych: Bielska-Białej, Krakowa. Katowic. Jest miastem przemysłowym, z przewagą przemysłu chemicznego, otoczonym gminami o charakterze rolniczym.

Stanowi ważny ośrodek regionalny obejmujący swym zasięgiem gminy: Oświęcim, Chełmek, Kęty. Zator, Przeciszów,, Osiek. Polankę Wielką. Na terenie miasta znajdują się instytucje zapewniające świadczenie usług publicznych o charakterze ponadlokalnym. Szczególnie w zakresie obsługi administracji państwowej, jednostek specjalnych oraz jednostek ubezpieczeń.

Miasto zapewnia możliwość kształcenia młodzieży w szkołach ponadpodstawowych o różnych profilach /liceach ogólnokształcących, liceach zawodowych, technikach: chemicznym, samochodowym, budowlanym, mechanizacji rolnictwa oraz w szkołach zawodowych/. W tym roku została otwarta Szkoła Zarządzania i Handlu. Ponadto w mieście znajduje się Państwowy Dom Dziecka, Poradnia Wychowawczo - Zawodowa, Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy.

Dużą rolę w kształtowaniu wartości estetycznych odgrywają placówki kulturalno - oświatowe takie jak: Zakładowy Dom Kultury, Miejski Ośrodek Kultury, Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży, Miejska Biblioteka Publiczna.

Na terenie miasta znajdują się dwa szpitale: Miejski Szpital im. Jerzego Grodkowskiego, Szpital Zakładowy. Szpital Miejski dysponuje 585 lóżkami oraz przychodniami rejonowymi i ośrodkami zdrowia, zlokalizowanymi na terenie przyszłego powiatu. 19 poradni specjalistycznych przy Szpitalu Miejskim świadczy szeroki zakres usług. Miasto wyposażono w dobrze rozbudowaną sieć wodociągową, magistralną i rozdzielczą, o długości 171,1 km. Zaopatrzeniem w wodę oraz eksploatacją urządzeń zajmuje się Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Długość sieci kanalizacyjnej wraz z połączeniami domowymi wynosi 146 km. W 1995 r. zostanie oddana do użytku przepompownia ścieków "Stare Miasto" wraz z kolektorami odpływowymi i dopływowymi.

Teren miasta jest zgazyfikowany. Stanowi też węzłowy punk zaopatrzenia w gaz dla woj. bielskiego i wschodniej części woj. katowickiego. Miasto może prowadzić własną energetykę cieplną. Zajmuje się nią Miejski Zakład Energetyki Cieplnej. W 1992 r. podjęto prace przy budowie nowego składowiska odpadów komunalnych.

Oświęcim obok Bielska i Wadowic pełni rolę węzłową w systemie łączności telekomunikacyjnej województwa bielskiego. W mieście jest obecnie instalowana sieć telewizji kablowej. Sieć handlowa, gastronomiczna i usługowa w Oświęcimiu jest dobrze rozwinięta.

Miasto jest w stanie obsłużyć ludność okolicznych miejscowości a także turystów licznie odwiedzających Muzeum w Oświęcimiu-Brzezince. Oświęcim ma dwie gazety: "Głos Ziemi Oświęcimskiej" - dwutygodnik, "Chemik Oświęcimski" - dwutygodnik oraz program telewizji kablowej.

Na terenie miasta i gminy istnieją nie zagospodarowane obiekty po upadłych zakładach, nadające się do prowadzenia działalności gospodarczej, drobnej wytwórczości i usług. Oświęcim posiada także tereny nadające się pod zabudowę zarówno przemysłową jak i pod szeroko rozumianą bazę turystyczno - wypoczynkowa, hotelarstwo i inne; jest otwarty dla ludzi z inicjatywą i ludzi biznesu.

Do najważniejszych osiągnięć oświęcimskiego samorządu należy sfinalizowanie i oddanie do użytku inwestycji o podstawowym znaczeniu dla sprawnego funkcjonowania miasta: oczyszczalni ścieków, wysypiska odpadów komunalnych. Ponadto warto odnotować zagospodarowanie i oddanie do użytku targowiska miejskiego, przekształcenie przedsiębiorstw komunalnych w zakłady budżetowe miasta, inicjowanie pomocy społecznej i podejmowanie działań zmierzających do zmniejszenia bezrobocia, przygotowanie planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego, poprawa obsługi mieszkańców w zakresie mieszkalnictwa, ochrony zdrowia, edukacji /przejęcie szkół podstawowych/, kultury, sportu i rekreacji, nawiązanie wielu cennych kontaktów międzynarodowych /Francja - Valence, Ballan - Mirę, Niemcy - Kerpen, Japonia - Kurose Cho, Hiroszima/ oraz, otwarcie Szkoły Zarządzania i Handlu, kształcącej kadrę średniego szczebla zarządzania.

Zamierzeniem władz samorządowych jest utrzymanie istniejących i stworzenie nowych miejsc pracy poprzez wspieranie aktywności gospodarczej, dokończenie już rozpoczętych inwestycji infrastrukturalnych na terenie miasta realizacja zasad ekorozwoju, podniesienie atrakcyjności miasta Oświęcimia w oparciu o istniejące zabytki i walory krajobrazowe, stworzenie nowego image miasta /Miasto Pokoju, Centrum Spotkań Europejskiej Młodzieży, Centrum Ekumeniczne i Kongresowe/.

Rozwiązanie powyższych problemów jest procesem długofalowym, wymagającym konsekwencji w realizacji przyjętych zasad rozwoju miasta.

Opracowano na podstawie materiałów
Urzędu Miasta Oświęcim