Od początku lat 90-tych sądeccy samorządowcy rozpoczęli ścisłą współpracę tworząc międzygminne porozumienia, związki celowe dla realizacji zadań ponadgminnych. Ściśle współpracując samorządowcy mieli świadomość, ze poza wykonywaniem konkretnych zadań tworzą fundament pod kolejny etap decentralizacji administracji publicznej pod utworzenie samorządu terytorialnego II szczebla.

Po wyborach samorządowych 1994 roku, nowe rady sądeckich gmin były zdeterminowane przejąć kolejną porcję zadań (oczywiście wraz ze środkami) od administracji rządowej. Brak porozumienia SLD-PSL co do wprowadzenia samorządu terytorialnego II szczebla nie pozwalał biernie czekać, bo WSZYSTKO zapowiadało, ze NIC samo nie przyjdzie.

Równocześnie odpowiedzialne wypełnianie mandatu samorządowca otrzymanego od sądeczan zobowiązywało do podjęcia próby przejęcia tych zadań, które są przez mieszkańców naszych gmin i miast rozumiane jako lokalne (prowadzenie szkół średnich, szpitali, zarządzanie drogami, podejmowanie decyzji administracyjnych, obecnie prowadzonych przez Urząd Rejonowy itd. wszystko co nie mieści się w gminie a jest "lokalne").

Sądeczanin odruchowo uważa, że za prawidłowość funkcjonowania tych zadań odpowiada jego radny, wójt, burmistrz, prezydent. A słysząc, że to nie jest zadanie samorządu kwituje całość stwierdzeniem - to po co jest ten samorząd?

Oceniając realnie sytuację, mając na uwadze ramy wyznaczone przez porozumienie panującej koalicji SLD-PSL oraz wykorzystując szczęśliwy zbieg okoliczności, ze właśnie trwała debata w parlamencie nad tzw. ustawą "miejską" sądeccy samorządowcy zgłosili własną inicjatywę ustawodawczą. Zaproponowali aby umożliwić na zasadzie dobrowolności przejęcie tych samych zadań, które prowadzą już tzw. duże miasta, przez miasta wojewódzkie wraz z otaczającymi je gminami.

Propozycja stworzenia takiej "strefy miejskiej" wynikała z odzwierciedlenia faktycznie istniejącego obszaru zasięgu "usług publicznych". takich jak prowadzenie szkół średnich, szpitali, itd. (uczniami i pacjentami są nie tylko mieszkańcy Nowego Sącza ale także mieszkańcy gmin sądeckich). Mówi się, ze wieś stworzył Pan Bóg, a miasto stworzyli ludzie. Jeżeli stworzyli miasto to znaczy, ze było im potrzebne.

Tak jest traktowany Nowy Sącz, jako centrum administracyjno-gospodarcze Sądecczyzny, integralnie z sądeckimi gminami związane. Wypada w tym miejscu zauważyć, ze takiej zależności, ścisłego powiązania nie ma w przypadku obszaru całego województwa nowosądeckiego. Województwo nowosądeckie to zlepek czterech samodzielnych, spójnych "stref miejskich" skupionych wokół Gorlic, Limanowej, Nowego Targu i Nowego Sącza ze swoim kompleksem instytucji świadczących "usługi publiczne" (z zakresu oświaty, służby zdrowia, decyzji administracyjnych, itd.). Województwo powstawało celem zrealizowania innych założeń niż decentralizacja finansów państwa a już na pewno nie chodziło o stworzenie i rozwój samorządności lokalnej i w ogóle lokalnych struktur demokratycznych.

I w ten sposób została przedstawiona i obroniona w parlamencie koncepcja wprowadzenia do ustawy miejskiej stosownego rozdziału o możliwości tworzenia, celem przejęcia zadań, miejskich stref usług publicznych.

Podstawą prawną utworzenia SĄDECKIEJ MIEJSKIEJ STREFY USŁUG PUBLICZNYCH (realizacji "pilotażu sądeckiego") jest Ustawa z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (Dz. U. Nr 141, póz. 692).

Następnie Rady 14 gmin sądeckich podjęły stosowne uchwały o utworzeniu "strefy", czyli II szczebla samorządu terytorialnego. Zgodnie z własnym statutem odpowiednik rady gminnej (miejskiej) dla strefy stanowi Zgromadzenie SMSUP, które tworzą przedstawiciele 14 gmin wydelegowani przez poszczególne Rady Gminne i Miejskie.

Wraz z przejmowanymi zadaniami SMSUP przejęła równocześnie pracowników, pomieszczenia i środki. Faktycznie utworzenie strefy, to przemieszczenie sił i środków a nie tworzenie dodatkowej administracji.

Zadania zostały przejęte jako zadania zlecone a nie własne. Jest to rozwiązanie przyjęte jako najkorzystniejsze dla osiągnięcia celu pilotażu (zapobiegając tym samym problemom w finansowaniu, jakie miały miejsce podczas pilotażu miejskiego).

Kwoty otrzymane na przejęte poszczególne zadania tworzą łącznie "budżet strefy" i są wydatkowane według decyzji Zgromadzenia SMSUP. Faktem jest, że naszą inicjatywę popiera Pan Prezydent RP, Pan Premier, Pan Minister Finansów, Pan Wojewoda Nowosądecki, Sejmik Samorządowy Województwa Nowosądeckiego, Związek Gmin Małopolskich, Związek Miast Polskich, Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, Federacja Związków i Stowarzyszeń Gmin Polskich również Ksiądz Biskup Ordynariusz dr Józef Gucwa, Przewodniczący Regionu Małopolska NSZZ "Solidarność" Andrzej Szkaradek, lokalne środowiska twórcze, zawodowe i przedsiębiorców. Rząd Stanów Zjednoczonych poprzez USAID (agencję ds. rozwoju międzynarodowego), Rząd RFN poprzez finansowanie współpracy z powiatem Unna. Wsparcia udzieliło Centrum Studiów nad Gospodarką i Administracją Publiczną AE w Krakowie.

Wsparcie to bardzo sobie samorządowcy cenią. Utwierdza ono nas w konsekwentnym dążeniu do wyznaczonego celu.

Tak było. Jak będzie - czas pokaże.

Wszystkich serdecznie zapraszam do odwiedzania zawsze gościnnej Ziemi Sądeckiej i sprawdzenia jak faktycznie jest.

Autor jest Starostą Sądeckiej Miejskiej Strefy Usług Publicznych