Znaczne straty własności komunalnej, jakie miały miejsce niedawno w Polsce, sprawiły że stała się konieczna rewizja systemu ubezpieczeń i ochrony przed ryzykiem wynikającym z podjęcia zobowiązań ubezpieczeniowych, w oparciu o który do tej pory działały polskie gminy.

Właściwa ochrona ubezpieczeniowa publicznej własności komunalnej staje się niezbędnym elementem ograniczenia ryzyka na który zwrócić uwagę powinni oficjalni przedstawiciele gmin.

Mając powyższe na uwadze, wśród działaczy samorządowych skupionych w Związku Gmin Górnego Śląska i Północnych Moraw oraz Stowarzyszenia Gmin Małopolskich powstała inicjatywa wychodząca na przeciw potrzebom ubezpieczeniowym majątku komunalnego - powołania Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych "Małopolska-Śląsk".

Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych powoływane od wielu lat na całym świecie, znane byty również szeroko w przedwojennej Polsce. Niestety bogata ta tradycja została zlikwidowana w okresie powojennym na rzecz monopolistycznej działalności Towarzystwa Państwowego.

Dopiero od paru lat, z dużymi oporami, odradza się ona na gruncie polskim, i do dnia dzisiejszego zostało powołanych 5 Towarzystw o statucie Ubezpieczeń Wzajemnych, w tym jeden skierowany do gmin - TUW WIELKOPOLSKA.

Natomiast w większości państw zachodnich powszechną praktyką jest organizowanie TUW-ów przez obligatoryjne i dobrowolne związki i stowarzyszenia gmin, który to fakt dyktowany jest specyfiką tych jednostek administracji terytorialnej, znacząco różnej od funkcji spełnianych przez przedsiębiorstwa i o innych rodzajach zagrożeń.

I tak dla przykładu: Stowarzyszenie Gmin Zatoki San Francisco (ABAG) jako jeden z pierwszych projektów po swoim powołaniu, zrealizowało Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych, które obejmuje wszystkie gminy członkowskie.

Jest to bardzo wymowny przykład ze względu na skalę i bardzo rozwinięty rynek ubezpieczeń w USA, gdyż nawet w takiej sytuacji występują istotne przesłanki powołania TUW-u Gmin.

Polskie prawo ubezpieczeniowe, którego podstawowe uregulowania zawarte są w ustawie z dnia 28.07.1990r oraz nowelizacją ustawy z roku 1995 zezwalają na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w formie:
a) zakładu ubezpieczeniowego mającego postać spółki akcyjnej,
b) towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.

Ubezpieczenia wzajemne polegają na stowarzyszeniu osób celem wspólnego pokrycia powstałych wśród nich określonych szkód losowych.

Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych charakteryzuje się tym, że ochrona ubezpieczeniowa obejmuje członków Towarzystwa, którzy są równocześnie jego właścicielami, i jako tacy maja wpływ na najbardziej istotne działania Towarzystwa, m.in. wybierając jego władze, ustalając wysokość składek, itp.

W TUW-ach składki ubezpieczeniowe są tak skalkulowane aby pokrywały koszty faktycznie zaistniałych szkód oraz administracyjne koszty działalności Towarzystwa, nie występuje tu pojęcie zysku jak w przypadku spółek akcyjnych, a wypracowana tzw. nadwyżka bilansowa tworzy określone fundusze, zasilające członków Towarzystwa.

Do najczęściej spotykanych funduszów zalicza się:
- FUNDUSZ PREWENCYJNY - tworzony w celu sfinansowania przedsięwzięć zmierzających do zmniejszenia liczby wypadków,
- TERENOWY FUNDUSZ SPOŁECZNY - przeznaczony na wspieranie działań podejmowanych w środowiskach lokalnych, w celu rozwoju społeczno-ekonomicznego, a w efekcie obniżenia szkodowości,
- FUNDUSZ SOLIDARNOŚCIOWY - przeznaczony na wypłacanie zapomogi członkom Towarzystwa, których sytuacja materialna uległa pogorszeniu w rezultacie zdarzeń losowych nie objętych umową ubezpieczenia, lecz związanych z przedmiotem ubezpieczenia.

Istnieje wiele powodów dla których należałoby utworzyć własne towarzystwo, które byłoby własnością ubezpieczonych gmin.

Dotychczasowe standartowe polisy ubezpieczeniowe z założenia opracowane są dla potrzeb przeciętnego odbiorcy. Jeżeli przedmiotem ubezpieczenia jest np. gmina, to może się zdarzyć, że standartowa polisa okaże się albo częściowo albo nawet całkowicie nieodpowiednia - nie będzie np. pokrywać określonego typu ryzyka lub odwrotnie, będzie ubezpieczać od ryzyka, które nie istnieje.

Składki ubezpieczeniowe bywają marnowane na pokrycie nieodpowiedniego ubezpieczenia.

Posiadanie własnego Towarzystwa Ubezpieczeniowego dawałoby gminom możliwość dokładnego dostosowania programu ubezpieczeniowego do własnych potrzeb, indywidualizowania ofert, warunków i umów, udziałów własnych oraz kontrolę sposobów kalkulowania składek ubezpieczeniowych. Wśród działaczy samorządowych skupionych w Związku Gmin Górnego Śląska i Północnych Moraw oraz Stowarzyszenie Gmin Małopolskich, powstała inicjatywa wychodząca na przeciw potrzebom ubezpieczeniowym Gmin.

Zainicjowano powstanie Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych "Małopolska-Śląsk" - Towarzystwa, które obejmie swoim zasięgiem gminy położone w tych regionach.

Oferta skierowana jest przede wszystkim do województw: katowickiego, krakowskiego, rzeszowskiego, bielskiego, nowosądeckiego, przemyskiego, tarnowskiego, krośnieńskiego.

Nie wyklucza to przyłączenia się do Towarzystwa również innych gmin.

Jeden z inicjatorów oraz twórców Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych "Małopolska-Śląsk" dyrektor biura Związku Gmin Górnego Śląska i Północnych Moraw - Ferdynand Morski stwierdził bardzo duże zainteresowanie tym przedsięwzięciem. Prezydenci, Burmistrzowie, Wójtowie gmin widza konieczność ubezpieczenia majątku gminnego, dostrzegają również niezaprzeczalne korzyści wynikające z ubezpieczania we własnym Towarzystwie.

Fakt zainteresowania oraz chęci powołania Towarzystwa potwierdza Przewodniczący Stowarzyszenia Gmin Małopolski - Kazimierz Barczyk. Małopolska jest gotowa Towarzystwo powołać, będzie to kolejny krok zacieśniający współpracę dwóch sąsiadujących regionów, zamieszkałych przez ponad 10 milionów ludzi, regionów wytwarzających ok. 1/3 dochodu narodowego Polski, regionów stanowiących wielki potencjał gospodarczy, naukowy i kulturalny.