1 stycznia 2005 r. weszły w życie nowe zasady udzielania i umarzania pożyczek oraz udzielania dotacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Zgodnie z postanowieniami uchwały Rady Nadzorczej Funduszu, środki te przeznacza się na:

- finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w celu realizacji zasady zrównoważonego rozwoju i polityki ekologicznej państwa oraz na współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi.
- współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań realizowanych z udziałem środków bezzwrotnych pozyskiwanych w ramach współpracy z organizacjami międzynarodowymi oraz współpracy dwustronnej.

Zadania finansowane ze środków pochodzących z Unii Europejskiej w formie bezzwrotnej mogą mieć odrębny tryb rozpatrywania wniosków, formę przyznanej pomocy i oprocentowanie, a także będą mieć pierwszeństwo w przyznawaniu środków przed innymi zadaniami.

Zadania kwalifikujące się do objęcia pomocą:
a) inwestycje ekologiczne realizowane ze środków pochodzących z Unii Europejskiej oraz funduszy krajowych,
b) działania związane z utrzymaniem i zachowaniem parków oraz ogrodów, będących przedmiotem ochrony na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
c) badania, upowszechniania ich wyników, a także postęp techniczny w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
d) opracowywanie i wdrażanie nowych technik i technologii, w szczególności dotyczących ograniczenia emisji i zużycia wody, a także efektywnego wykorzystania paliw,
e) zapobieganie lub usuwanie skutków zanieczyszczenia środowiska, w przypadku gdy nie można ustalić podmiotu za nie odpowiedzialnego,
f) system kontroli wnoszenia przewidzianych ustawą opłat za korzystanie ze środowiska, a w szczególności tworzenie baz danych podmiotów korzystających ze środowiska obowiązanych do ponoszenia opłat,
g) opracowywanie planów służących gospodarowaniu zasobami wodnymi oraz utworzenia katastru wodnego,
h) inne zadania służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska, programy ochrony powietrza, programy ochrony przed hałasem, plany gospodarki odpadami, plany działań krótkoterminowych, a także na realizację powyższych planów i programów,
i) zadania związane ze zwiększeniem lesistości oraz zapobieganiem i likwidacją szkód w lasach spowodowanych przez czynniki biotyczne i abiotyczne,
j) opracowanie planów ochrony obszarów objętych ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody oraz prowadzeniu monitoringu przyrodniczego,
k) działań, o których mowa w ustawie o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesień, w tym na pokrywanie kosztów sporządzania planów zalesień oraz kosztów sadzonek przekazanych rolnikom w celu zalesienia gruntów rolnych,
l) przeciwdziałanie klęskom żywiołowym i likwidację ich skutków dla środowiska,
ł) działania polegające na zapobieganiu i likwidacji poważnych awarii i ich skutków,
m) przedsięwzięcia wspomagające działalność, na którą zgodnie z ustawą są przeznaczane środki gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, obejmującą:
1) edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju,
2) wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska,
3) wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła,
4) realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej,
5) przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków,
6) przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami i ochroną powierzchni ziemi,
7) przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza,
7a) przedsięwzięcia związane z ochroną wód
8) profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska,
9) wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc przy wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, 10) wspieranie ekologicznych form transportu,
11) działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby, powietrza i wód, w szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących metodami ekologicznymi położonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów o ochronie przyrody.

Beneficjenci

Beneficjentami dotacji mogą być:

a) gminy - w przypadku likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń środowiska lub likwidacji skutków klęsk ekologicznych,
b) powiaty, gminy, związki i porozumienia gmin - na realizację przedsięwzięć związanych z gospodarczym wykorzystaniem odpadów w oparciu o przedstawiony wraz z wnioskiem program ich zagospodarowania,
c) powiaty i gminy - na cele określone ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska, realizowane w szkołach, przedszkolach, jednostkach publicznej służby zdrowia i domach pomocy społecznej (oprócz termomodernizacji),
d) gminy - na działalność związaną z profilaktyką zdrowotną dzieci na obszarach szczególnej ochrony środowiska, na których występują przekroczenia norm zanieczyszczeń,
e) państwowe i samorządowe instytucje i urzędy szczebla wojewódzkiego działające statutowo na rzecz ochrony środowiska - na realizację ich zadań w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
f) państwowe zakłady nie prowadzące działalności gospodarczej i jednostki budżetowe oraz jednostki naukowo-badawcze - na cele określone ustawą - Prawo ochrony środowiska,
g) jednostki administracji samorządowej stopnia wojewódzkiego - na obsługę współpracy międzynarodowej przy realizacji konkretnie określonego przedsięwzięcia związanego z ochroną środowiska,
h) organizacje społeczne (w tym stowarzyszenia) oraz fundacje, których celem statutowym jest ochrona środowiska - na konkretne zadania proekologiczne,
i) jednostki budżetowe, jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki oraz stowarzyszenia i fundacje nie prowadzące działalności gospodarczej, jako właściciele i użytkownicy pomników przyrody lub parków ustanowionych przez radę gminy - na prace pielęgnacyjne związane z utrzymaniem tych obiektów,
j) podmioty dysponujące publikatorami (książka, prasa, radio, telewizja), na publikacje propagujące działania proekologiczne lub służące edukacji ekologicznej w sposób niekomercyjny,
k) kościelne osoby prawne - na zadania związane z likwidacją niskiej emisji i ochrony wód w obiektach sakralnych lub w obiektach związanych z działalnością charytatywną,
l) podmioty realizujące zadania z zakresu edukacji ekologicznej w sposób niekomercyjny,
ł) jednostki organizacyjne: państwowe i samorządu terytorialnego prowadzące działalność kulturalną na zadania związane z ochroną środowiska i gospodarką wodną,
m) wojewódzkie osoby prawne i wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej na zadania związane z ochroną środowiska i gospodarką wodną,
n) inwestorzy, realizujący zadania w zakresie:
1. ochrony wód: budowa kanalizacji i oczyszczalni ścieków o przepustowości poniżej 50 m3 / dobę (po przedstawieniu gminnego programu gospodarki wodno - ściekowej potwierdzającego konieczność zastosowania rozwiązań indywidualnych),
2. budowy źródeł ciepła o mocy do 60 kW jeżeli pochodzą one z czystych lub odnawialnych źródeł energii, którzy na ich wykonanie zaciągnęli pożyczki w bankach wytypowanych przez Fundusz - na pomoc w spłacie do 50 % odsetek od takich pożyczek.
o) gminy, powiaty oraz Izby Rolnicze na dofinansowanie wapnowania gleb na terenach objętych powodzią, na których wystąpiło zakwaszenie gleby,
p) jednostki publicznej służby zdrowia na cele określone ustawą - Prawo ochrony środowiska (oprócz termomodernizacji),
q) powiaty lub nadleśnictwa na pokrycie kosztów sadzonek oraz kosztów sporządzenia planów zalesienia (w wysokości całkowitego kosztu zadania) w związku z ustawą o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesień.
r) jednostki budżetowe na zadania związane z termomodernizacją,
s) gminy, powiaty, związki gmin na inwestycje ekologiczne, w tym programy, realizowane ze środków pochodzących z Unii Europejskiej, o ile podmioty te nie posiadają możliwości zaciągnięcia pożyczek.

Pożyczka ze środków Funduszu może być udzielona inwestorom realizującym zadania proekologiczne.

Limity i zabezpieczenia

Maksymalna kwota pożyczki na jedno zadanie może wynosić do 10.000.000,zł, lecz nie więcej niż 50% środków przyjętych w planie finansowym Funduszu na określony artykuł ustawy. Maksymalna kwota zadłużenia z tytułu pożyczek dla jednego inwestora może wynosić do 25.000.000,zł. W przypadku dotacji maksymalna kwota na jedno zadanie wynosi 2.000.000,zł, lecz nie więcej niż 50% środków przyjętych w planie finansowym Funduszu na określony artykuł ustawy. Dla zadań z zakresu edukacji ekologicznej suma przyznanych dotacji dla jednego inwestora nie może przekroczyć 75.000, zł w danym roku kalendarzowym. Jako zabezpieczenie spłaty pożyczki wraz z odsetkami Fundusz może przyjąć:

a) gwarancje bankowe,
b) kaucje pieniężne,
c) blokada środków pieniężnych,
d) hipoteka umowna, hipoteka kaucyjna,
e) poręczenie (także poręczenie bankowe),
f) zastaw na rzeczach lub prawach,
g) weksel in blanco,
h) cesję należności,
i) hipotekę lub hipotekę kaucyjną,
j) inne sposoby zabezpieczenia wierzytelności dopuszczone przez obowiązujące prawo.

W zależności od sytuacji finansowej pożyczkobiorcy Fundusz może zażądać określonego zabezpieczenia.

Uruchomienie dofinansowania ze środków Funduszu może nastąpić pod warunkiem wykazania przez wnioskodawcę, że zostało zapewnione pełne zbilansowanie finansowania kosztów zadania. Dotacja udzielona ze środków Funduszu nie może przekroczyć 40% kosztów zadania (z wyłączeniem zalesiania, zadrzewiania i zakrzewiania oraz budowy ekranów biologicznych, prac pielęgnacyjnych związanych z utrzymaniem pomników przyrody i parków ustanowionych przez Radę Gminy, prenumeraty czasopism dla dzieci i młodzieży, edukacji ekologicznej i propagowania działań proekologicznych wyłanianych w drodze konkursu oraz zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska i ich likwidacji). W uzasadnionych wypadkach Rada Nadzorcza może podjąć decyzję o przyznaniu wyższej dotacji. Dotacje na zadania z zakresu edukacji ekologicznej powtarzające się cyklicznie wynoszą do 20% kosztów zadania. Zarząd może udzielić dotacji powyżej 40% wysokości kosztów zadania, jeżeli jej wielkość nie przekracza kwoty określonej odrębną uchwałą Rady Nadzorczej.

**********
W grudniu 2004 r. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie obchodził X-lecie istnienia. Nie sposób wymienić w tym miejscu pełnego zakresu inicjatyw, projektów i inwestycji, które bez pomocy Funduszu nie miałyby szans na realizację. W najbliższym czasie Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski wyda specjalny numer poświęcony inwestycjom ekologicznym, które zostały zbudowane przy wsparciu Funduszu.