W dniu 6 listopada delegacja Muzeum AK wzięła udział w obchodach 74. rocznicy Sonderaktion Krakau znanych jako Uniwersytecki Dzień Pamięci. W tym dniu w 1939 roku Gestapo podstępnie aresztowało 183 pracowników naukowych krakowskich uczelni zgromadzonych w Sali 56 w Collegium Novum pod pozorem wysłuchania wykładu. Nieco później zostali oni wywiezieni do obozów koncentracyjnych w Niemczech. Dopiero na skutek interwencji międzynarodowych część z nich została zwolniona na początku 1940 roku, zaś reszta wiele miesięcy potem. Trudne warunki w jakich znaleźli się krakowscy profesorowie spowodowały śmierć i choroby części z nich.

Uroczystość rozpoczęła się uczczeniem zmarłych Profesorów na Cmentarzu Rakowickim poprzez złożenie na ich grobach wiązanek i zapalenie zniczy. Dodatkowym punktem programu stało się uroczyste osłonięcie odnowionego pomnika nagrobnego znanego i wybitnego polskiego geologa profesora Ludwika Zejsznera. Aktu tego dokonali wspólnie JM Rektor UJ, prof. dr hab. med. Wojciech Nowak, oraz prof. dr hab. Marek Lewandowski, dyrektor Instytutu Nauk Geologicznych PAN.

Następnie o godzinie 11.00 rozpoczęła się uroczysta akademia w Sali nr 56 w gmachu Collegium Novum UJ przy ul. Gołębiej 24. Otworzył ją swoim wykładem Rektor UJ prof. dr. hab. med. Wojciech Nowak. Kolejnym punktem programu stało się wręczenie nagrody im. Prof. Stanisława Kutrzeby doktorantce prawa Pani Barbary Stępień poprzedzone prezentacją osoby laureatki przez dr hab. Kazimierza M. Lankosza, prof. UJ.

Istotnym i jakże symbolicznym elementem obchodów stało się wystąpienie rektora Uniwersytetu Ruprechta Karola w Heidelbergu prof. Bernharda Eitela poświęcone istocie i zadaniom uniwersytetów, ale również dramatowi "Sonderaktion Krakau".

Przemówienie wygłosił ponadto przewodniczący Komitetu ds. Opieki nad grobami Profesorów UJ prof. dr. hab. Jan W. Tkaczyński. Dotknął w nim konieczności zachowania pamięci o zmarłych Profesorach UJ. Natomiast prof. dr hab. Franciszek Ziejka zaprezentował losy jednej z arcyciekawych książek - albumu dzieł Wyspiańskiego, który został podarowany Mussoliniemu w zamian za interwencję w sprawie uwięzionych profesorów.

Około godziny 12 rozpoczął się Apel Poległych od sygnału z trąbki wojskowej "Śpij kolego w ciemnym grobie...", po czym przewodniczący Samorządu Studentów UJ Dawid Kolęda odczytał Apel Poległych. Uwieńczeniem programu było złożenie kwiatów pod tablicami w Collegium Novum i pod Dębem Wolności przez gospodarzy, wspólnie z gośćmi i delegacjami.

tekst Piotr Makuła
fot. Karol Kowalski