Rocznica opanowania więzienia św. Michała

admin 2014-08-18

18 sierpnia 1946 r. oddział partyzancki pod dowództwem Jana Janusza ps. "Siekiera" z 6 kompanii Zgrupowania Józefa Kurasia ps. "Ogień" uwolnił z więzienia Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego św. Michała w Krakowie przy ul. Poselskiej 64 zagrożonych karą śmierci więźniów politycznych AK i NSZ. Więzienia pilnowało 52 uzbrojonych strażników. Uwolnienia dokonano przy pomocy strażnika Stanisława Krejczy i pracownicy więzienia Ireny Odrzywołek (zamordowana przez UB 17 grudnia 1946 r).

Więźniom dostarczono broń, którą rozbroili strażnika i wydostali pozostałych więźniów z 6 cel. Przez bramę weszli legitymując się podrobionymi ubeckimi dokumentami dwaj partyzanci, którzy rozbroili następnych strażników. Związano komendanta więzienia, odcięto łączność alarmową i zdobyto zbrojownię. Dowodzący akcją w więzieniu Bolesław Pronobis ps. "Ikar" po otwarciu bramy więziennej podstawioną przez "Siekierę" ciężarówką przybyłą z tajnej bazy partyzanckiej przy ul. Na Zjeździe uciekł z Krakowa z 30-toma uzbrojonymi w zdobyczną broń więźniami. Ciężarówką kierował Marian Zielonka ps. "Bill". Pozostali uczestnicy akcji rozproszyli się po Krakowie.

Akcja nabrała wielkiego rozgłosu w zniewalanym Krakowie.

W dniu 18 sierpnia 2014 r. w rocznicę brawurowej akcji rozbicia więzienia, pod tablicą upamiętniającą to wydarzenie złożono kwiaty i zapalono znicze.

Reprezentanci Instytutu Pamięci Narodowej, Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" Obszaru Południowego w Krakowie, Muzeum AK i mieszkańcy Krakowa pamiętali o tym niezwykłym wydarzeniu.

tekst Jacek Janiec
fot. Małgorzata Janiec