1 października 2012 r. trumny ze szczątkami Zofii i Stefana Korbońskich spoczęły w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w warszawskim Wilanowie. Dzień wcześniej trumny zostały wystawione w Kaplicy Katyńskiej, Katedry Polowej Wojska Polskiego przy ul. Długiej w Warszawie. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył metropolita warszawski ks. kardynał Kazimierz Nycz, koncelebrując Mszę Św. żałobną w asyście biskupa polowego Wojska Polskiego Józefa Guzdka oraz ordynariusza warszawsko-praskiego abp Henryka Hosera i kilku kapłanów.

W pożegnaniu uczestniczyli członkowie rodziny Zmarłych, przedstawiciele władz, instytucji państwowych oraz liczne poczty sztandarowe organizacji kombatanckich, harcerskich i patriotycznych. Homilię wygłosił ks. kard. K. Nycz, który powiedział m.in. "że Korbońscy nie żyli dla siebie, ale dawali świadectwo życia dla innych, chociaż ich życie niosło ze sobą wiele trudności, to dzięki mądrości potrafili dokonywać właściwych wyborów". Metropolita zachęcał, aby czerpać przykład z ich życia, i postawy wobec Ojczyzny by służyć sprawom polskim.

W katedrze przemawiali również kolejno: Minister Jacek Michałowski, szef Kancelarii Prezydenta RP, który odczytał list Bronisława Komorowskiego, Władysław Bartoszewski - sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska, Hanna Gronkiewicz-Walz - Prezydent Warszawy oraz Tadeusz Mirecki, prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej stanu Washington, który odczytał przemówienie prof. Zbigniewa Brzezińskiego wygłoszone w czasie pogrzebu sp. Zofii, przypominające drogę życiową Korbońskich. Wartę honorową przy trumnach okrytych flagami w barwach narodowych pełnili żołnierze oraz przedstawiciele Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Po Mszy Św. Kondukt pogrzebowy wyruszył do Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie, gdzie odbyła się ceremonia pogrzebowa prowadzona przez ks. kard. K. Nycza. Przed złożeniem trumien w kryptach głos zabrał Andrzej Kunert - sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Korbońscy spoczęli obok prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego.

Po zakończeniu uroczystości złożenia trumien, Łukasz Kamiński - Prezes IPN, otworzył wystawę "Stefan Korboński 1901-1989", przygotowaną przez kierowaną przez siebie instytucję.

Korbońscy zgodnie ze swym pragnieniem, zostali sprowadzeni do Polski, po ich ekshumacji z polskiego cmentarza w Doylestown (Amerykańskiej Częstochowie) w stanie Pensylwania. Organizatorami przedsięwzięcia i uroczystości pogrzebowych byli: Fundacja im. Stefana Korbońskiego: Marek Maciołowski, Irena i Tadeusz Mireccy, pełnomocnik Rodziny Korbońskich Anna Komorowska-Sławiec, Instytut Pamięci Narodowej, Rada Ochrony Walk i Męczeństwa, Stowarzyszenie "Wspólnota Polska", Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy.

W uroczystościach brała również udział delegacja krakowskich kombatantów na czele z mjr Jerzym Krusensternem - prezesem Oddziału Krakowskiego ŚZŻAK, dwa poczty sztandarowe oraz pracownicy Muzeum AK.

tekst i fot. Małgorzata Koszarek

**********

Stefan Korboński
 (ur. 2 III 1901 w Praszce, zm. 23 IV 1989 w Waszyngtonie)

Polityk nurtu ludowego, prawnik, publicysta, żołnierz ZWZ-AK oraz w strukturach cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego, Delegat Rządu na Kraj od 27 III do 28 VI 1945, poseł na Sejm Ustawodawczy z listy PSL.

Jako uczeń wziął udział w pierwszej obronie Lwowa 1918r. W czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., zgłosił się na ochotnika do wojska, rok później brał udział w III powstaniu śląskim. Został odznaczony Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Orderem Wojennym Virtuti Militari.

W latach 20-ych XX w. pracował jako nauczyciel. Następnie skończył studia prawnicze i odbył aplikację, pracował w Prokuratorii Generalnej w Poznaniu. W 1929 r. otworzył praktykę prawniczą w Warszawie. Od 1925 r. w PSL "Wyzwolenie", następnie w Stronnictwie Ludowym.

Podczas kampanii wrześniowej służył w stopniu porucznika w 57 pp. Po agresji ZSRR na Polskę 17 IX 1939 r. por. Stefan Korboński dostał się do niewoli sowieckiej skąd udało mu się uciec i powrócić do okupowanej Warszawy. Włączył się w działalność konspiracyjną w ramach ZWZ - AK. Jednocześnie działał w konspiracyjnym Stronnictwie Ludowym "Roch". Wraz z żoną Zofią kierował radiostacją, która z terenu okupowanego kraju codziennie przekazywała do Londynu bieżące informacje, retransmitowane następnie do Polski przez rozgłośnię "Świt". Od 1940 r. był członkiem Politycznego Komitetu Porozumiewawczego, zajmował się organizowaniem konspiracji cywilnej, a także kierował działalnością sądów podziemnych. W VII 1943r. został szefem Oporu Społecznego w Kierownictwie Walki Podziemnej. Po wybuchu powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r. objął stanowisko dyrektora Departamentu Spraw Wewnętrznych w Delegaturze Rządu RP na Kraj. Po aresztowaniu przez NKWD Jana Stanisława Jankowskiego w III 1945r. pełnił też de facto obowiązki przewodniczącego Rady Jedności Narodowej. Po zwolnieniu z więzienia wrócił do praktyki adwokackiej i działalności w ruchu ludowym, został członkiem ścisłego kierownictwa PSL, największego ugrupowania politycznego - opozycyjnego wobec władz komunistycznych.

W I 1947 r. został wybrany posłem na Sejm Ustawodawczy z okręgu warszawskiego. W związku z narastającym zagrożeniem zdecydował się opuścić kraj. Decyzję przyspieszyła ucieczka St. Mikołajczyka. Na przełomie X i XI 1947 r. uciekł wraz z żoną Zofią do Szwecji, a następnie do USA. W Stanach zjednoczonych zaangażował się w działalność publicystyczną, aktywnie uczestniczył w życiu polskiej emigracji politycznej. Pełnił funkcję przewodniczącego Polskiej Rady Jedności w Stanach Zjednoczonych, przewodniczącego polskiej delegacji do Zgromadzenia Europejskich Narodów Ujarzmionych (ACEN), kilkakrotnie przewodniczył ACEN, był członkiem Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce oraz Międzynarodowego PEN Clubu na Uchodźstwie. W czasach PRL S. Korboński był jednym z działaczy emigracji, wobec których cenzura egzekwowała całkowity zakaz wymieniania nazwiska w środkach masowego przekazu.

Był autorem wielu publikacji w języku polskim i angielskim, poświęconych szczególnie dziedzictwu Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, m.in.: "W imieniu Kremla", "W imieniu Polski Podziemnej", "W imieniu Rzeczypospolitej", "W imieniu Polski Walczącej", "Polskie Państwo Podziemne", "Między młotem a kowadłem".

Został odznaczony m.in. pośmiertnie (1995) Orderem Orła Białego, Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem za Wojnę 1939-1945, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Zasługi Legionów Amerykańskich.

**********

Zofia Korbońska
(ur. 10 V 1915 w Warszawie, zm. 16 VIII 2010 w Waszyngtonie)

Ukończyła Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Warszawie oraz Szkołę Nauk Politycznych w Warszawie. W 1938 r. wyszła za Stefana Korbońskiego. W 1941r. była jedną z organizatorek tajnej radiostacji Kierownictwa Walki Cywilnej. Brała udział w powstaniu warszawskim. Wspólnie z mężem aresztowana przez NKWD w VI 1945 r., zwolniona po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Prowadziła zakład fryzjersko-kosmetyczny. W 1947 r., kiedy mężowi groziło aresztowanie ze strony władz komunistycznych, uciekła z nim do Szwecji, a później wyjechała do USA gdzie pracowała w "Głosie Ameryki" jako redaktorka, spikerka, reporterka, oraz autorka własnych programów. Działała w Kongresie Polonii Amerykańskiej. Po śmierci męża była współzałożycielką Fundacji im. Stefana Korbońskiego. Zmarła w wieku 95 lat.

Postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego została w 2006 r. odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski "za działalność na rzecz upowszechniania polskiej historii". Odznaczona była również Krzyżem Oficerskim OOP oraz Medalem Polonia Mater Nostra Est.