Zespół Szkół w Szczekocinach jest kontynuatorem chlubnej historii szkolnictwa w obrębie zaboru rosyjskiego. Już w połowie XIX wieku, ówczesny właściciel Szczekocin Jan Łubieński zbudował budynek (dziś siedziba Urzędu Gminy) z przeznaczeniem na szkołę średnią, lecz władze carskie nie zgodziły się na jej otwarcie.

Początek szkoły średniej to 5 klasowa Męska Szkoła Średnia w Szczekocinach, która powstała w 1918r. na miejscu byłego składu solnego. Jej pierwszym dyrektorem był Zygmunt Jesionowski. W 1922 r. szkoła przekształca się w Gimnazjum Koedukacyjne Wydziału Powiatowego Sejmiku Włoszczowskiego, a - decyzją kuratorium okręgu szkolnego warszawskiego - uzyskuje prawo szkół państwowych. Ówczesny dyrektor Jan Kwieciński, dzięki wsparciu lokalnej społeczności, organizuje bursę dla wychowanków przybywających z całego powiatu. Przełomowy był 1925 r., kiedy w szkole odbyły się pierwsze matury.

Niestety kryzys ekonomiczny okresu międzywojennego dotknął również szkołę średnią. Sejmik Włoszczowski, z powodu braku środków finansowych, zamknął gimnazjum.. 60 uczniów zdało jednak egzamin dojrzałości, m.in. w szkołach Częstochowy, Krakowa, Miechowa, Olkusza i Kielc.

Dalszy, drugi etap szkoły średniej w Szczekocinach to okres nauki w konspiracji. Dużą rolę odegrał wówczas Roman Czernecki, przybyły z Kielc polonista, który już w listopadzie 1939r. zawarł umowę z właścicielem majątku w Słupi Jędrzejowskiej na prowadzenie tajnego nauczania. W następnym roku dyrektor rozszerzył tajne nauczanie na Szczekociny, Lelów, Rokitno, Irządze i inne miejscowości. Decyzją władz Polski Podziemnej tajne gimnazjum przyjęło nazwę Konspiracyjnego Gimnazjum i Liceum Ziemi Włoszczowskiej. Pierwszą maturę w 1942 r. zdało w nim 12 uczniów. Dziś - w nowym obiekcie Zespołu Szkół - znajduje się tablica upamiętniająca poległych za tajne nauczanie.

Trzeci etap szkoły średniej zaczyna się 15 stycznia 1945 r. Dyrektor Czernecki przeniósł tajne komplety do pałacu Dembińskich w Szczekocinach, organizując Gimnazjum i Liceum im. T. Kościuszki. Na pierwszym posiedzeniu Rady Pedagogicznej, w marcu, szkoła przyjęła nazwę Szczekocińskie Zakłady Naukowe, które przejęły także dwa młyny, gospodarstwo rolne, rybackie. Roman Czernecki wspominał później na łamach swej książki swoich uczniów z tajnego i powojennego nauczania. Była to młodzież bardzo różnorodna. Prym wiedli partyzanci, było ich około 200, niedawni dowódcy drużyn, podoficerowie wszystkich stopni, żołnierze B.CH i A.K, inwalidzi, dzielni, odznaczeni żołnierze (...) Drugą grupę stanowiła młodzież w wieku szkolnym, w przeważającej części chłopskiego pochodzenia, bezprzykładnie pracowita".

W 1948 r., obok szkoły ogólnokształcącej, powstało Liceum Pedagogiczne (którego byłem absolwentem, a nie tak dawno nauczycielem Zespołu Szkół). Prof. dr Leon Gradoń z Politechniki Warszawskiej (matura 1963/64) tak wspomina ten okres: "Prawie każdy z absolwentów mojego rocznika dostał się na uczelnie.Nasze liceum było prowincjonalne ze względu na miejsce położenia, a renomowane na poziom kształcenia."

Trzeci etapem szkoły średniej w Szczekocinach wiąże się z pierwszą kadencją Rady Miasta i Gminy w Szczekocinach, która w 1991 r. doprowadza do wmurowania aktu erekcyjnego dwóch pawilonów nowego Zespołu Szkół przy ul. Spacerowej. Historyczna data to 1 września 1994r, gdy po blisko 50 latach szkoła średnia została przeniesiona z pałacu do dwóch nowych pawilonów. Już wtedy szkoła otrzymała wyróżnienie na najlepszy obiekt woj. częstochowskiego. Po trzech latach powstał kolejny pawilon. W końcu zaś wzniesiona została nowoczesna hala sportowa, którą starosta powiatu zawierciańskiego Leszek Wojdas oddał w użytkowanie Zespołowi Szkół w 2004 r. Hala to właściwie kompleks boisk i urządzeń sportowych. Ma wymiary 42x24 m, a jej powierzchnia użytkowa wynosi 2,1 tys. m2 (cała szkoła 7,2 tys. m2). Składają się na to również ściana wspinaczkowa, sauna i solarium.

Szkoła średnia w Szczekocinach to nie tylko wzorowy i funkcjonalny obiekt, ale także sukcesy dydaktyczne, sportowe, wyróżnienia, zdobyte miejsca w olimpiadach. Wśród wielu sukcesów są m.in. wyróżnienia ucznia Marcina Gębusia (obecnie studenta UJ) w 2001 roku w międzynarodowym konkursie "Kangur matematyczny".

Obecnie w szkole uczy się 538 uczniów, nad którymi pieczę sprawują 53 osoby (kadra i obsługa). Funkcjonuje tu Liceum Ogólnokształcące, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum Ekonomiczne. W szkole funkcjonuje radiowęzeł, uczniowie redagują gazetkę Żak, aktywnie działa Klub Europejski, którego gośćmi byli m.in. premierzy: Tadeusz Mazowiecki, Jerzy Buzek, red. Andrzej Jonas, biskup Pieronek. Co kilka lat odbywają się zjazdy absolwentów, odżywają wspomnienia szkoły w pałacu, ale także i w tym nowoczesnym kompleksie przy ulicy Spacerowej. Ukoronowaniem ostatnich dwóch zjazdów są dwie pozycje książkowe: 80 lat Szkoły Średniej w Szczekocinach (1998r) i Z pokolenia na pokolenie. 85 lat Szkoły Średniej w Szczekocinach (2003).

Czesław Orliński
Radny Szczekocin
Członek Zarządu SGiPM